အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံ အပိုင္း ၁ မွ ၁၉ ထိ (Basic Political Science)

Basic Political Science Part (1)
အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံ အပိုင္း (၁)

How to Interpret a Political Science?
Item Who, What, When
Researcher Mg Si Thu
Date September 1st, 2007
Event Discussion – "Strong Leadership for Burma's Future"

အေၾကာင္းအရာ -လူသားအရင္းအျမစ္ၿဖိဳးတိုးတတ္ေစေရး
ရည္ၫြန္းခ်က္ - လူငယ္မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ား
အထူးတင္ျပခ်က္ - အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူငယ္မ်ား၏တာ၀န္
အထူးသတိျပဳရမည့္အခ်က္မ်ား - အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္၊ ႏိုင္ငံေရးစနစ္၊ ပညာေရးစနစ္၊ စြမ္းအင္၊ စီးပြါးေရးစနစ္၊ လူမႈေရးစနစ္၊
Basic Political Science
The International Studies



ႏိုင္ငံတကာေလ့လာေရး
အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံဆိုသည္မွာ ႏုိင္ငံေရးမ်ားမည္သို႔ျဖစ္ေပၚလာပံု၊ မည္သို႔ဖြဲ႕စည္းထားပံု၊ ႏိုင္ငံသားတို႔၏ တာ၀န္၀တၱရားႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ား၊ ၄င္းတို႔၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးဟူေသာ မ႑ိဳင္ႀကီးသံုးရပ္ႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံေရးမူ၀ါဒမ်ားအေပၚ က်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့လာေသာ ပညာရပ္ျဖစ္သည္။

ႏိုင္ငံေရးပညာရပ္ဟုဆိုေသာ္လည္း ေဖၚျပမည့္အေၾကာင္းအရာမ်ားသည္ အရင္းရွင္၀ါဒ၊ ဆိုရွယ္လစ္၀ါဒ၊ ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ စသည္ျဖင့္ ၀ါဒေရးရာဆိုင္ရာမ်ား မဟုတ္ေပ။

မည္သည့္၀ါဒ၊ မည္သည့္သေဘာတရား၊ မည္သည့္စနစ္မ်ားကို လက္ခံက်င့္သံုးသည့္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ ႏိုင္ငံတိုင္း၌ ရွိရမည့္ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးဟူေသာ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံ့အစိုးရအပါအ၀င္ တိက်စြာလိုက္နာရန္၊ ျပဳလုပ္ရန္ႏွင့္ အဓိကတာ၀န္ၾကီးလည္းျဖစ္ေသာ ဥပေဒျပဳေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ တရားစီရင္ေရးသံုးခုအား ဗဟိုျပဳ၍ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားဆိုင္ရာမ်ားကို ေလ့လာေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားသာျဖစ္သည္။

ဤစာေပမ်ားသည္ ကမာၻေပၚရွိႏိုင္ငံမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနတုိ႔အားလည္းေကာင္း ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မ်ား၏ မူလအေစာပိုင္းကာလ၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ မူလအေစာပိုင္းကာလမ်ားမွ ကမာၻေက်ာ္ပညာရွင္မ်ား၏ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ဆန္းစစ္ သုေတသနျပဳျခင္းႏွင့္ အနာဂတ္အလားအလာမ်ားအတြက္ စဥ္းစားေတြးေခၚႏိုင္ရန္ အေျခခံတစ္ခုအျဖစ္သာ ရည္ရြယ္ပါသည္။
မာတိကာ
အခန္းေခါင္းစဥ္
1) Polititic (ႏိုင္ငံေရး)
2) Political Theories (ႏိုင္ငံေရး သေဘာတရားမ်ား)
3) International Political Systems (ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မ်ား)
4) Geography Politic and Comparative Politics (ပထ၀ီႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ ႏိုင္ငံေရးစနစ္မ်ား)
5) International Relation (ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး)
6) International Organizations (ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းမ်ား)
7) Public Policies (ျပည္သူ႕မူ၀ါဒ)
8) Defense and Security Policies (ကာကြယ္ေရးႏွင့္လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ မူ၀ါဒမ်ား)


အခန္း (၁) ႏိုင္ငံေရး (Political )
ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း။

ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လူသားတို႔သည္ မိမိတို႔ေနထိုင္သည့္ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြင္း၌လည္းေကာင္း မိမိတို႔ေနထိုင္ရာ ဤကမာၻေျမႀကီး အတြင္း၌ေသာ္လည္းေကာင္း ေန႔တဓူ၀ေတြ႕ၾကံဳ ျဖတ္သန္းေနရေသာ စား၀တ္ေနေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး အစရွိေသာ အေရးအရာကိစၥမ်ားအတြက္ မိမိတို႔ဘ၀တေလွ်ာက္ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားရေသာ ျဖစ္စဥ္သာျဖစ္၏။

ဤေလာက၌ လူရယ္လို႔ျဖစ္လာေသာအခါ ေနမႈ၊ ထိုင္မႈ၊ စားေသာက္မႈဆိုေသာ ကိစၥတို႔သည္ မလြဲမေသြ လႈပ္ရွား ႐ုန္းကန္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါ၏။ ဤသည္မွာ သဘာ၀ပင္ျဖစ္ပါ၏။

လူသားေတြသည္ ေမြးဖြါးႀကီးျပင္းလာၿပီးေနာက္ ေသဆံုးေသာအခ်ိန္ထိ မိမိတို႔ဘ၀ကို ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားသြားရတာခ်ည္းပင္ ျဖစ္ပါ၏။ သက္သက္သာသာ ႐ုန္းကန္ရျခင္းႏွင့္ ဆင္းရဲပင္ပမ္းစြာ ႐ုန္းကန္ရျခင္း၌သာ ကြာျခားေသာ္ျငားလည္း အားလံုးေသာ လူသားေတြသည္ အသက္ရွင္ေနထုိင္ရစဥ္ကာလ တေလွ်ာက္လံုး၌ ဘ၀ကိုအမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အခက္အခဲမ်ားအၾကား ႐ုန္းကန္ျဖတ္သန္းၾကရမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။

ဤသည္ကိုပင္ လူတေယာက္၏ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ဟုဆိုပါ၏။ ဤကမာၻေလာက၌ လူတဦးတေယာက္တည္းသာ အသက္ရွင္ ႐ုန္းကန္ရသည္မဟုတ္ေပ။ ဤကမာၻေျမ၌ လူသားသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔သည္ တၿပိဳင္နက္တည္း ဘ၀ကို႐ုန္းကန္ ျဖတ္သန္းေနရေသာေၾကာင့္ လူသားသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ပါ၀င္လႈပ္ရွားေနေသာ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ႀကီးသည္ မိမိတို႔၏ မိသားစု၊ မိမိတို႔၏ ပတ္၀န္းက်င္၊ မိမိတို႔၏ေဒသ၊ မိမိတို႔၏ႏိုင္ငံ ထိုမွတဆင့္ ကမာၻႏွင့္ အ၀န္းဆီသို႔ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ေပါင္းကူးဆက္စပ္မွ်က္ ဤကမာၻႀကီးႏွင့္ ဤလူသားေတြ တည္ရွိေနသ၍ တနည္းအားျဖင့္ လူတို႔၏စား၀တ္ေနေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြါးေရး စသည့္ လူမႈစီးပြားေရးအရာကိစၥမ်ား တည္ရွိေနသ၍ ဤႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ႀကီးသည္ အစဥ္အျမဲျဖစ္ေပၚေနမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။

ျမန္မာ့ေလာက၌ ႏိုင္ငံေရးဟုဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ပါတီအဖြဲ႕အစည္း၊ အစိုးရဆန္႔က်င္ျခင္း၊ အစိုးရေထာက္ခံျခင္း၊ ေတာ္လွန္ျခင္း၊ စစ္မက္ျဖစ္ပြားျခင္း စသျဖင့္ လူအမ်ားစုသည္ လွ်င္ျမန္စြာျဖင့္ အလြယ္တကူ နားလည္တတ္ၾကပါ၏။ အမွန္အားျဖင့္ "ႏိုင္ငံေရး" ဟူေသာ အနက္အဓိပၸါယ္အား သည္ထက္ပို၍ သေဘာေပါက္ နားလည္ထားသင့္ပါ၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မိမိဘ၀ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ ပတ္သက္ေနေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ပါ၏။

ဥပမာအားျဖင့္ အိမ္ေထာင္စုတစုအတြင္းတြင္ စား၀တ္ေနေရး၊ မိသားစုအတြင္း က်န္းမာေရး စသည္လိုအပ္ခ်က္မ်ားအား ေန႔တဓူ၀ ေတြ႕ၾကံဳျဖည့္စည္းေနရမည္သာ ျဖစ္၏။ ဤသို႔ ျဖည့္စြမ္း ေပးႏိုင္ရန္အတြက္ လုပ္အား၊ ေငြေၾကး၊ ၀န္ေဆာင္မႈေတြသည္ ထပ္မံလိုအပ္လာမည္ ျဖစ္၏။

ထိုလိုအပ္ခ်က္အားလံုးသည္ မိမိတို႔မိသားစုအ၀န္းအ၀ိုင္း၏ ပတ္၀န္းက်င္နယ္ပယ္ အျပင္ဘက္သို႔ ေရာက္႐ွိသြားးမည္ျဖစ္ၿပီး အျခားအျခားေသာ မိသားစုတို႔၏ ပတ္၀န္းက်င္နယ္ပယ္ႏွင့္ ေပါင္းကူး ဆက္စပ္သြားမည္ ျဖစ္ပါ၏။

ထုိအခါ စား၊ ၀တ္၊ ေနေရး၊ က်န္းမားေရး၊ ေငြေၾကး၊ လုပ္အားႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ စသည့္တို႔၏ လုိအပ္ခ်က္ေတြသည္ ပိုမိုနက္႐ႈိင္းစြာ ႀကီးမားလာမည္သာ ျဖစ္၏။ ထိုမွတဆင့္ ေဒသတစ္ခု၊ ခ႐ိုင္တစ္ခု၊ ျပည္နယ္တစ္ခု၊ ႏိုင္ငံတစ္ခု စသျဖင့္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔သြားၿပီး ေနာက္ဆံုး ကမာၻႏွင့္အ၀န္းဆီသုိ႔ ၿငိမ္သက္ေနေသာ ကန္ေရျပင္ထဲသို႔ ခဲလံုးတစ္လံုး က်သြားသည့္အခါ၌ ျဖစ္ေပၚလာေသာ လႈိင္းဂယက္ပမာ အရပ္မ်က္ႏွာအဘက္ဘက္ဆီသို႔ ပ်ံႏွံ႐ိုက္ခတ္သြားၿပီး အျပန္အလွန္ ေပါင္းကူး ဆက္စပ္သြားမည္ျဖစ္၏။

တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ဆိုသည္မွာ လူတစ္ေယာက္၊ မိသားစုတစ္စုဆီမွ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ၊ အိမ္ေထာင္စုသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔၏ စား၀တ္ေနမႈ ကိစၥရပ္မ်ား၊ ထိုမွတဆင့္ ဆက္စပ္ျဖစ္ေပၚလာေသာ ျပႆနာမ်ားအား အနည္းစုမွ အမ်ားစုအထိ ဆက္စပ္ေျဖရွင္းရေသာ ျဖစ္စဥ္သာျဖစ္၏၊ တနည္းအားျဖင့္ ျပႆနာမ်ားအား ေျဖရွင္းေပးေသာ နည္းစနစ္မ်ားအား ေဆြးေႏြးျခင္း၊ တိုင္ပင္ျခင္း၊ ျငင္းခုန္ျခင္း၊ ၿပိဳကြဲျခင္း၊ တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ စသည့္အက်ဳိးဆက္မ်ားအား မိမိတို႔ျပဳလုပ္လိုေသာ အေၾကာင္းတရားအေပၚမီ၍ အက်ဳိးဆက္ဟူသည္ ျဖစ္ေပၚေစမည္သာ ျဖစ္ပါ၏။

ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးဟူေသာ စကားလုံုးႏွင့္အတူ ဤကမာၻေျမ၌ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟူေသာ စကားရပ္သည္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း (၂၅၇၀) ခန္႔ကတည္းက ေပၚထြက္လာခဲ့ပါ၏။ ထိုမွစ၍ လူတို႔၏စား၀တ္ေနေရး က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး စသည့္ျပႆနာရပ္မ်ားအား ေျဖရွင္းရာ၌ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းေရးဟူေသာ ျဖစ္စဥ္သည္ ျပႆနာရပ္မ်ားအေပၚ ခ်ဥ္းကပ္ေျဖရွင္းရာ၌ ယေန႔ထက္တိုင္ ပထမေနရာမွစ၍ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ေသာ အစဥ္အလာတရပ္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ပါ၏။

ႏိုင္ငံေရးဟူသည္ မိမိတို႔၏ အေရးကိစၥသာ ျဖစ္၏၊ ႏိုင္ငံေရးအား စဥ္းစားရာ၌ မိမိတို႔၏ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ တိုက္႐ိုက္ ခ်ဥ္းကပ္စဥ္းစားရန္ လိုပါ၏။ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ရန္လိုပါ၏။ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္၍ အေျဖရွာရန္လို၏။ သို႔မဟုတ္ပါက မိမိသည္ လူသားတေယာက္၌ရွိေသာ ေလာကတာ၀န္၀တၱရားအေပၚ တာ၀န္ေက်ႁပြန္လိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။

"လူ"ဟူသည္ လူသားတာ၀န္ ေက်ႁပြန္ရန္လိုအပ္ပါ၏၊ ဤေလာက၌ မိမိ၏ကာယအား၊ ဉာဏအားေတြျဖင့္ ဤကမာၻေလာကအက်ဳိး၊ ဤလူသားေတြအက်ဳိးစီးပြါးကို ေဆာင္ရြက္သည့္ေနရာ၌ တစ္တပ္တစ္အား ပါ၀င္သင့္ေပ၏။ ဤသို႔ တစ္တပ္တစ္အား ပါ၀င္ရာ၌လည္း မိမိအက်ဳိးစီးပြား တစ္ခုတည္းကိုၾကည့္၍ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ မိမိအက်ဳိးစီးပြါးထက္ အမ်ားအက်ဳိးစီးပြားကို ေရွ႕႐ႈေသာ ကာယအား ဉာဏအားမ်ဳိးသာ ျဖစ္သင့္ပါ၏။ သို႔မွသာ မိမိ၊ မိမိတို႔၏ မိသားစု၊ မိမိတို႔၏ ပတ္၀န္းက်င္၊ မိမိတို႔၏ ေဒသ၊ မိမိတို႔၏ ႏိုင္ငံ၊ မိမိတို႔၏ ဤကမာၻ၌ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာ ၀ေျပာေသာ လူ႕ေဘာင္ႀကီး ျဖစ္ေပၚေနမည္ျဖစ္ပါ၏။

ဤသို႔အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးဟူသည္ မိမိတို႔ရွင္သန္ေနထိုင္ရာ ဤကမာၻႀကီး၌ လူသားအားလံုးတို႔သည္ မိမိတို႔အသက္ရွင္ေနသ၍ ကာလပတ္လံုး ေန႔တဓူ၀ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ စား၀တ္ေနေရးတည္းဟူေသာ ဒုကၡသစၥာ (အျမဲတမ္းမွန္ကန္စြာ မေဖါက္မျပန္ျဖစ္ေပၚေနေသာ ဆင္းရဲျခင္းအမွန္တရား) ပင္ျဖစ္ပါ၏။
Basic Political Science Part (2)
အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံ အပိုင္း (၂) ႏိုင္ငံေရးသီအိုရီ (Political Theories)
 ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားသည္ အေျခခံအားျဖင့္ လူတို႔၏ စား၀တ္ေနမႈ၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ပညာေရး စသျဖင့္ေန႔တဓူ၀ တြ႕ၾကံဳျဖတ္သန္းေနရေသာ အေျခအေနမ်ားျဖစ္၏။ ထိုမွတဖန္ ပိုမိုက်ယ္ျပန္႔လာ မိသားစု အေျခအေနမွ၊ မိမိပတ္၀န္းက်င္၊ မိမိတို႔၏ေဒသ၊ မိမိတို႔တိုင္း ႏိုင္ငံမွတဆင့္ ကမာၻႏွင့္အ၀န္း က်ယ္ျပန္႔စြာ ဆက္စပ္လွ်က္ရွိေနေသာ အေျခအေနမ်ားထိ အတိတ္၊ ပစၥဳပၸန္၊ အနာဂတ္ ဟူေသာ ကာလသံုးပါးအေပၚ ဗဟိုျပဳ၍ ခ်ဲ႕ထြင္ စဥ္းစားခဲ့ၾကပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚမ်ားသည္ အေျခခံအားျဖင့္ ေအာက္ပါအခ်က္အလက္ အေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံက်က် မႈတည္၍ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားကို ထုတ္ေဖၚ တင္ျပလာခဲ့ျခင္း ျဖစ္၏။

1)ႏိုင္ငံေတာ္
2)အစိုးရစနစ္
3)မူ၀ါဒမ်ား
4)အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္
5)တရားစီရင္ေရးစနစ္
6)ဥပေဒျပဳေရး
7)လူမ်ဳိးေရးျပႆနာမ်ား
8)ဘာသာေရးဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
9)လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
10)ေျမယာပစၥည္းပိုင္ဆိုင္မႈျပႆနာမ်ား
11)လူသားမ်ားရရွိသင့္ေသာ အခြင့္အေရးဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
12)တရား၀င္မွတ္ပံုတင္ခြင္ႏွင့္ အသင္းအဖြဲ႕မ်ားဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
13)ေတာင္သူလယ္သမားအေရးဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
14)အလုပ္သမားဆိုင္ရာျပႆနာမ်ား
စသည့္အခ်က္မ်ား၏ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာအေျခအေနမ်ား၊ ျဖစ္ေပၚေနဆဲအေျခအေနမ်ား၊ ျဖစ္ေပၚလတၱံခန္႔မွန္း အေျခအေနမ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ ဤကမာၻ၌ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို ေရွးေခတ္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားက အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာနည္းလမ္းမ်ား၊ စနစ္မ်ားအျဖစ္ေဖၚထုတ္ခဲ့ၾကပါ၏။ ဤကဲ့သို႔ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားအား ေဖၚထုတ္ခဲ့ရာ၌ ေရွးေခတ္ ဘီစီ-၅၀၀ခန္႔မွ စတင္ခဲ့ၾကၿပီး ယေန႔ထက္တိုင္ ထင္းရွားပါ၏။

လိုအပ္ပါကထပ္မံျဖည့္စြတ္ေပးရန္

ေရွးေခတ္ႏိုင္ငံေရး အယူအဆမ်ားႏွင့္ မ်က္ေမွာက္က်င့္သံုးေနေသာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ား
ပေဒသရာဇ္(ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာစနစ္) (Monarchy)
မင္းဆိုးမင္းညစ္စနစ္ (Tyranny)
ကြန္ျဖဴးရွပ္ (China, Confucius)
ဆိုခေရးတီးစ္ (Realism, Naturalism, Greek)
အရစၥတိုကေရစီ(အထက္တန္းလႊာ၊ မ်ဳိး႐ိုးႀကီးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ) (Rule by the Best)
ပေလတိုကေရစီ (Greek, Rule by the Wealth)
လူတစုကမိမိတို႔အက်ဳိးစီးပြါးအတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း (Oligarchy)
ေတာက္၀ါဒ (China, Taoism)
ဒီမိုကေရစီ(ျပည္သူလူထုမွအုပ္ခ်ဳပ္ေသာစနစ္) (Democracy)
အရင္းရွင္၀ါဒ (Capitalism, Europe)
ကိုလိုနီ၀ါဒ (Colonism, Europe)
ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒ (Communist) (Karl Marx)
 Basic Political Science Part (3) အေျခခံ ႏိုင္ငံေရး သိပၸံအပိုင္း (၃)
International Political Systems
Form of Governments
 1. Anarchism မင္းမဲ့၀ါဒ
2. Aristocracy (The rule by the Best) အေကာင္းဆံုးလူမ်ားကအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
3. Authoritarianism အာဏာပိုင္မ်ားႀကီးစိုးေသာ၀ါဒ
4. Autocracy သက္ဦးဆံပိုင္အာဏာရွင္စနစ္
5. Communist State ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒျဖင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာႏိုင္ငံ
6. Democracy (demo, Kratos) ျပည္သူလူထုမွအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
A. Direct Democracy
B. Representative Democracy
7. Despotism ေဆြစဥ္မ်ဳိးဆက္ေကာင္းစားေရး၀ါဒ
8. Dictatorship အာဏာရွင္၀ါဒ
9. Fascism လူမ်ဳိးႀကီး၀ါဒ
10. Feudalism ကံေႂကြးခ်စနစ္(ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္)
11. Hierocracy (Rule by the Priests) ဘာသာေရးဘုန္းႀကီးမ်ားမွအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
12. Kleptocracy (Rule by the Thieves) သူခိုး၊ ဒျမမ်ားမွအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
13. Kritarchy (Rule by the Justice) ဘာသာေရးအဆံုးအမမ်ားအေပၚအေျခခံ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
14. Krytocracy (Rule by the Judges) တရားသူႀကီးမ်ားကအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
15. Meritocracy (Rule by the Ability) လူစြမ္းေကာင္းပုဂၢိဳလ္မွအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
16. Monarchy သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္
A. Absolute Monarchy အႂကြင္းမဲ့သက္ဦးဆံပိုင္
B. Constitutional Monarchy စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္စနစ္
17. Ochlocracy (Rule by Mob) လူဆိုးေသာင္းက်န္းသူမ်ားကအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
18. Oligarchy (Rule by the Elite) ေက်ာ္ေဇာထင္ရွားေသာသူမ်ားကအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
19. Plutocracy (Rule by wealth) ခ်မ္းသာေသာသူမ်ားကအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
20. Republic ျပည္သူလူထုမွအုပ္ခ်ဳပ္ေသာစနစ္

A. Mixed Government ဘုရင္စနစ္ႏွင့္မ်က္ေမွာက္စနစ္တို႔ေပါင္းစပ္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
B. Constitutional Republic ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအရ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္အား ျပည္သူမ်ားမွ တိုက္႐ိုက္ (သို႔မဟုတ္) လူထုကိုယ္စားလွယ္မ်ားေရြးခ်ယ္၍ အာဏာခြဲေ၀မႈႏွင့္ ကန္႔သတ္ တားျမစ္မႈ မ်ားအားျပဌာန္း၍ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
C. Parliamentary Republic ေခါင္းေဆာင္၏ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာကိုကန္႔သတ္၍ ျပည္သူ လူထုမွေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္လိုက္ေသာ လူထုကိုယ္စားလွယ္၊ ပါတီကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ
လည္းေကာင္းတို႔ ပါတီ၏ေခါင္းေဆာင္အား၀န္ႀကီးခ်ဳပ္အျဖစ္ တင္ေျမႇာက္ျခင္း။
D. Socialist Republic ျပည္သူ႕ဆိုရွယ္လစ္အရင္းရွင္
E. Capitalist Republic ဆိုရွယ္လစ္အရင္းရွင္

21. Single Party State တပါတီႀကီးစိုးေသာစနစ္
22. Thalassocracy အင္ပါယာစနစ္
23. Theocracy ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအားတြဲစပ္အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း
24. Timocracy (Rule by the honor) (Rule by the wealth)
25. Totalitarianism ဗိုလ္က်စိုးမိုးေရး၀ါဒ၊ အႂကြင္းမဲ့အာဏာပိုင္စနစ္
26. Tyranny မင္းစိုးမင္းညစ္

အထက္ပါစနစ္မ်ားသည္ ဤကမာၻေပၚရွိေဒသအသီးသီးတို႔၌ က်င့္သံုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကေသာ၊ ဆက္လက္က်င့္ သံုးအုပ္ခ်ဳပ္ေနဆဲျဖစ္ေသာ ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။

လုိအပ္ပါကျဖည့္စြက္ေပးရန္
အထက္၌ေဖၚျပခဲ့ေသာ ႏို္င္ငံေရးစနစ္မ်ားအားေလ့လာ၍မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာအေျခအေနမ်ား၊ ျဖစ္ေပၚေနဆဲအေျခအေနမ်ားကို ေလ့လာဆန္းစစ္၍ မိမိလက္လွမ္းမီရာႏိုင္ငံ၊ ေဒသတစ္ခု၏ ျဖစ္ေပၚခဲ့ ေသာအေျခအေနမ်ားႏွင့္ ျဖစ္ေပၚဆဲအေျခအေနမ်ားကို ျပန္လည္၍ သုေတသနျပဳရန္လုိအပ္ပါသည္။
ဤသို႔သုေတသနျပဳရာ၌ ဓမၼဓိဌာန္က်က်သုေတသနျပဳမွသာ (သို႔မဟုတ္) မည္သည့္အေပၚ၌မွ် အစြဲမရွိဘဲ သုေတသနျပဳမွသာအားနည္းခ်က္၊ အားသာခ်က္မ်ားကို ပီျပင္စြာျမင္ေတြ႕ႏိုင္မည္ျဖစ္ပါသည္။

ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၱရားကိုေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ရာ၌ တိုးတတ္ေနေသာႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဆင္းရဲမြဲေတ လွ်က္ရွိေသာႏိုင္ငံမ်ားဟူ၍ အၾကမ္းအားျဖင့္သိသာျမင္သာစြာ ေတြ႕ျမင္ရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ေအာက္ ေဖၚျပပါေမးခြန္းမ်ားသည္ စိတ္၀င္စားဖြယ္အျဖစ္၎၊ ျပန္လည္စဥ္းစားသံုးသပ္ရန္ အျဖစ္၎ ေဖၚျပထားပါသည္။

1. မိမိတို႔ႏိုင္ငံ၏အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္သည္ မည္သည့္အမ်ဳိးအစားျဖစ္သနည္း။
2. မ်က္ေမွာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္အား မည္သို႔ထူေထာင္ခဲ့သနည္း။
3. ဆင္းရဲျခင္းသည္ မ်က္ေမွာက္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္၏ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေၾကာင့္ျဖစ္ပါသလား။

မွတ္ခ်က္
1. ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၌ ေျမယာသည္ ျမန္မာျပည္ထက္နည္းပါသည္။
2. ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ၌ အလြယ္အကူသစ္ပင္ မစိုက္ပ်ိဳးႏိုင္ပါ။
3. စိုက္ခ်င္သည့္ အပင္အား စိုက္လို႔မရႏိုင္ေပ။
4. အသီးစားၿပီး အေစ့လႊင့္ပစ္လိုက္႐ုံႏွင့္အပင္မေပါက္ႏိုင္ေပ။
5. စိုက္ပ်ဳိးေျမ၏ ေျမဆီလႊာမ်ားကို အျမဲတမ္းျပဳျပင္ေနၾကရပါသည္။
6. သဘာ၀သယံဇာတအားျဖင့္ သဲႏွင့္ေက်ာက္စရစ္ဘဲရွိပါသည္။
သို႔ေသာ္ ကမာၻ၌အခ်မ္းသာဆံုးႏိုင္ငံမ်ား၌ တႏိုင္ငံျဖစ္ေပသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။
သင္မည္သို႔ယူဆပါသနည္း။
 Basic Political Science Part (4) အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံအပိုင္း (၄)

ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာတရားမ်ား အပိုင္း (၁)
 တည္ေထာင္သူ - Kong Fu Tzu(孔夫子)
အမည္ - Kung Qiu,(…)or Kung Chin or Master Kung
လူမ်ဳိး - တ႐ုတ္လူမ်ဳိး၊ - အေရွ႕တိုင္းအေတြးအေခၚပညာရွင္
Shang မင္းဆက္ မူးမတ္မ်ဳိး႐ိုးမွဆင္းသက္လာသူျဖစ္သည္၊
ေခတ္ -Zhou Era
အဓိကေဖၚထုတ္ခ်က္
အက်င့္စာရိတၱႏွင့္ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ ႏိုင္င႔ံအက်ဳိး၊ လူေဘာင္အက်ဳိးကိုရည္ရြယ္ခဲ့။


 The Chinese philosopher Confucius (551-471 BC)
ကြန္ျဖဴးရွပ္၀ါဒဟု ေခၚတြင္ပါသည္။ စတင္ တည္ေထာင္သူမွာ ... တ႐ုတ္လူမ်ဳိး (Kong Qiu) ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ခရစ္မေပၚမီ (BC-551~471) အတြင္း ... ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ အယူအဆျဖစ္ၿပီး ... ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚအားျဖင့္ ... ကမာၻေရွးအက်ဆံုးဟု သမိုင္း အေထာက္အထားမ်ား အရ ယူဆရပါသည္။ ေဖၚထုတ္ခဲ့ေသာ သူ၏အမည္ကို အဆဲြျပဳ၍ ... ကြန္းျဖဴးရွပ္၀ါဒ ဟု ... ေခၚဆိုပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ၏အျမင္ကို ... ေဖၚထုတ္ရာမွာ ကမာၻ၌ပထမဦးဆံုး ေဖၚထုတ္ခဲ့သူ တစ္ဦးထဲ၌ အပါအ၀င္ ျဖစ္သည့္အျပင္ ... မ်က္ေမွာက္ ေခတ္တိုင္ေအာင္ သူ၏အယူအဆမ်ားကို လက္ခံ အမီျပဳထားၾကပါသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏အဆိုအရ -

`အုပ္ခ်ဳပ္သူတေယာက္ဟာ ... မိမိမွခ်မွတ္ထားေသာ ... စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို မိမိကိုယ္တိုင္လည္း လိုက္နာသင္ယူရန္ ... ျဖစ္သည္ ဆိုတာကို ... စြဲစြဲျမဲျမဲ ... ယံုၾကည္ထားရပါလိမ့္မည္´

Confucius {Kong Qiu, September 28, (BC-511~471~479)

ျပည္သူျပည္သားေတြကို အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့အခါ ... ထိေတြ႕ဆက္ဆံတဲ့အခါ ... ကိုယ္ရဲ႕ေသြးခ်င္း သားရင္းလို၊ ကိုယ္နဲ႔ ... သက္ဆိုင္သူအျဖစ္ ေမတၱာတရားနဲ႔ ျပဳမႈရမယ္လို႕ ... ကြန္ျဖဴးရွပ္က ဥပမာေပး ... တင္ျပထားပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ လူ႕ဘ၀ႏွင့္ ဒႆနအျမင္

ကြန္ျဖဴရွပ္သည္ ... လူႏွင့္ လူသားတို႔ က်င္လည္ေနက်ေသာ လူ႕ေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္းေၾကာင္းကို ... အေလးထား ေတြးေခၚခဲ့ေလသည္။ ၎၏ ... အေတြးအေခၚတြင္ လူသားတို႔ႏွင့္သာ သက္ဆိုင္ေသာ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ ကိုယ္က်င့္တရား ... စသည္တို႔ကိုသာ ေလ့လာ ေဆြးေႏြး တင္ျပထားေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္၊ ကြန္ျဖဴရွပ္သည္ ... လူသားတို႔၏ ပင္ကိုယ္ သေဘာသဘာ၀မွာ ေကာင္းသည္ ... ဆိုးသည္ ဟူေသာ ... ျပႆနာကိုမႈကာ ... ေဆြးေႏြးခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ လူသဘာ၀ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ကြန္ျဖဴရွပ္က လူတို႔သည္ အႏွစ္သာရအားျဖင့္ တူညီမႈ ရွိၾကသည္ဟု ... ဆိုခဲ့ပါသည္။

ကြန္ျဖဴရွပ္ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ေခတ္အခ်ိန္ကာလ၌ ... မွဴးမတ္မ်ဳိး႐ိုးမွ ဆင္းသက္လာသူမ်ားသာ ... အက်င့္ စာရိတၱ မည္သို႔ပင္ ရွိေစကာမူ ... ျမင့္ျမတ္ေသာ သူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ... ထိုေခတ္အခါ၌ ယူဆ ထားၾကေလသည္။ ဤအယူအဆကို ကြန္ျဖဴရွပ္က ... ပထမဆံုး ဆန္႔က်င္ ေတာ္လွန္ခဲ့ေလသည္။ ကြန္ျဖဴရွပ္၏ အယူအဆမွာ မည္သူမဆို အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းမြန္ပါက လူႀကီးလူေကာင္း ... ျမင့္ျမတ္သူ ျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ... ဆိုပါသည္။

သူသည္ ... ဆင္းရဲမႈႏွင့္လည္း ... ေတြ႔ၾကံဳခဲ့ရဘူးသည္။ ထို႔ေၾကာင္လည္း ဆင္းရဲသားတို႔၏ ဘ၀ကိုလည္း ... စာနာ နားလည္ခဲ့ရပါသည္။ မူးမတ္မ်ဳိး႐ိုးမွ ဆင္းသက္လာသူ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ... မူးမတ္တို႔၏ ဘ၀ကိုလည္း သိျမင္ နားလည္ခဲ့ေလသည္။ ကြန္းျဖဴးရွပ္သည္ မူးမတ္တို႔ကို ... စက္ဆုတ္ ရြံ႕ရွာ၏။ မူးမတ္တို႔သည္ မည္သည့္ ... အလုပ္ကိုမွ် မယ္မယ္ရရ ... လုပ္ကိုင္ၾကျခင္းမရွိဘဲ ... ပ်င္းရိစြာ ... ေနထိုင္ၾကသည့္အျပင္ ... စည္းဇိမ္က်စြာ ... ေနထိုင္ရေရးကိုသာ ... အျမဲတေစ ... ႀကံစည္ ေနၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ၎တို႔သည္ ... စည္းဇိမ္ၾကစြာ ေနထိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ... ျပည္သူ ျပည္သားေတြအေပၚ အခြန္တိုးေကာက္ခံေစျခင္း ... အဓမၼ ခိုင္းေစျခင္း ... စစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္ျခင္း ... စသည္ တို႔ကိုသာ ျပဳလိုျခင္းျဖင့္ ... အခ်ိန္ျဖဳန္းၾက၏။

ထိုလုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ ... ျပည္သူ ျပည္သားတို႔မွာ အလြန္အမင္း ဆင္းရဲဒုကၡ ေရာက္ရ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ... မူးမတ္မ်ဳိးသာလွ်င္ ... လူႀကီးလူေကာင္း ျဖစ္သည္ဟူေသာ ... အယူအဆအား လက္မခံဘဲ ေတာ္လွန္ခဲ့ျခင္း ... ျဖစ္ပါ၏။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ သေဘာအရ ... လူတိုင္းလူတိုင္းသည္ ... ပင္ကိုယ္ သေဘာသဘာ၀ တူညီသည္ျဖစ္ရာ တစ္ဦး တစ္ေယာက္ေသာသူသည္ ... ကိုယ္က်ဳိးမၾကည့္ ... တရားမွ်တ၍ ... သနား ၾကင္္နာတတ္ေသာ သူျဖစ္လွ်င္ လူႀကီးလူေကာင္း ... ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ... ေမြးဇာတိက အဆံုးအျဖတ္မေပး ... အက်င့္စာရိတၱက အဆံုးအျဖတ္ ေပးသည္ဟု ကြန္းျဖဴးရွပ္က ဆိုပါ၏။

ကြန္ျဖဴးရွပ္က လူသားအားလံုးသည္ ... အတူတူပင္ ျဖစ္သည္ဟု ဆုိသည္သာမက ... လူတို႔သည္ ... တဦး တေယာက္တည္း ေန၍မရဘဲ အဖြဲ႕အစည္း အသိုင္းအ၀န္းႏွင့္ ေနထိုင္ၾကရသည္ဟု ... ေဖၚျပခဲ့ပါသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ... သေဘာအရ လူဟူသည္ လူမႈဆက္ဆံေရး သတၱ၀ါျဖစ္သည္ဟု ... ဆိုပါ၏။ လူတို႔သည္ လူ႕ေဘာင္ႏွင့္ ကင္းကြာ၍ မတည္ရွိႏိုင္။ လူသားတို႔ အျပဳအမူ အက်င့္အၾကံတို႔သည္ လည္းေကာင္း ... လူ႔ူေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္း ဟူသည္လည္းေကာင္း... လူသား အခ်င္းခ်င္း ... အျပန္အလွန္ ... ဆက္ဆံေနထိုင္ျခင္းသာ ... ျဖစ္သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ .. လူသည္ လူေဘာင္ အဖြဲ႕အစည္းမွ ခြဲထြက္၍ ... တသီးပုဂၢလ ... ေနထိုင္ျခင္းသည္ မသင့္ေလွ်ာ္သကဲ့သို႔ ... အမ်ားစုလုပ္ကိုင္သကဲ့သို႔ ... အမ်ားစုလုပ္ေဆာင္သည့္အတိုင္း ... လိုက္၍ ျပဳလုပ္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္လည္း ... မသင့္ေလွ်ာ္ပါေခ်။ အမ်ားစု .. လက္ခံေသာ ထံုးဓေလ့မ်ားသည္ ... ဆင္းရဲဒုကၡကို ျဖစ္ေပၚေစလွ်က္ လည္းေကာင္း ... အက်င့္သီလကို ... ပ်က္ျပားေစလွ်က္လည္းေကာင္း ... ယင္းထံုးဓေလ့မ်ားကို ... လိုက္နာျခင္း ... မျပဳသင့္ဘဲ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ ... ႀကိဳးစားရမည္ဟု ... ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အလုိအရ လူသားတို႔၏ အခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံေရးတြင္ လိုက္နာအပ္ေသာ ... စည္းမ်ဥ္းမ်ားသည္ အျခားအရာမ်ားတြင္ ... အရင္းမခံဘဲ လူသားတို႔၏ ပင္ကိုယ္ ... အတြင္းသေဘာ၌ အရင္းခံသည္ဟု ... ဆိုပါသည္။ လူသားတစ္ေယာက္အား ... လူဟု သတ္မွတ္ႏိုင္ျခင္းသည္ ထိုလူသား၏ အတြင္းသေဘာ လူသား၏ စိတ္ထားေၾကာင့္ ... ျဖစ္သည္ဟုဆို၏။ လူသားစိတ္ထားအရ ... က်င့္ၾကံဆက္သြယ္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ... ရရွိႏိုင္မည ္ျဖစ္သည္။

လူသားစိတ္ထား (Jen) သည္ လူသားအခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္ရာတြင္ ထိန္းေၾကာင္း ... လမ္းၫႊန္မႈ ... ျပဳသည့္ သေဘာျဖစ္သည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ... ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ လူသားတို႔ အျပဳအမူ၏ ... လမ္းၫႊန္းႈျပဳသည့္ သေဘာတရားကို သဘာ၀တြင္လည္းေကာင္း၊ သဘာ၀လြန္အင္အား ... နတ္ဘုရားတြင္လည္းေကာင္း ... ရွာေဖြျခင္းမျပဳဘဲ လူသားတို႔၏ ... အတြင္းသေဘာတြင္သာ ... အေျခခံျခင္းျဖစ္၍ လူသားတို႔ကို အေလးအျမတ္ထားေၾကာင္း ... ေတြ႕ရ၏။ ဆိုလိုသည္မွာ လူသာပဓာနျဖစ္၏။

ဤလူသားစိတ္ထား (Jen) သည္ ... ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အေတြးအေခၚတြင္ ... အေျခခံတရားျဖစ္ၿပီး ...၎တရားမွ ၎၏ ကိုယ္က်င့္တရားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို ... ဆင္ျခင္ဆြဲယူထားေၾကာင္း ... ေတြ႕ရ၏။ တဦးတေယာက္ေသာသူသည္ ... လူသားစိတ္ထားရွိပါက ယင္းလူသားသည္ ၿပီးျပည့္စံုေသာ ေကာင္းျမတ္ျခင္း တရားကို ရရွိၿပီး ... ျဖစ္သည္ဟု ကြန္ျဖဴးရွပ္က ယူဆထားခဲ့ပါ၏။
 Basic Political Science Part (5)
အေျခခံႏိုင္ငံေရးသိပၸံ အပိုင္း (၅)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာတရားမ်ား အပိုင္း (၂)
ကိုယ္က်င့္တရားပညာ

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏၀ါဒတြင္ ... ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားကို ... အေျခခံ၍ ေလ့လာ ေဆြးေႏြးထားေၾကာင္း ... ေတြ႕ရပါသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ မိမိေနထိုင္ေသာ ေခတ္ကာလ တ႐ုတ္ျပည္ႀကီးတြင္ ... က်ဳိမင္းဆက္ ပ်က္သုန္းၿပီးေနာက္ ... ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္ မရွိေတာ့ဘဲ ... ၿမိဳ႕စားနယ္စားမ်ားသည္ ... သူတလူငါတမင္းျဖင့္ ... အားၿပိဳင္ေသာ ... အာဏာလုေနေသာ ... အခ်ိန္ျဖစ္ေလရာ ... တိုင္းသူျပည္သားတို႔သည္ ... ဒုကၡအေပါင္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ ၾကရေလသည္။ ကိုယ္က်င့္တရား ... ပ်က္ဆီးေနေသာ အခ်ိန္ကာလလည္း ... ျဖစ္ေပသည္။ ဤကဲ့သို႔ေသာ အေျခအေနမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ လိုေသာ ... ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားကို အေျခခံ၍ ... ေတြးေခၚ ေဟာေျပာထားသည္မွာ ... အခ်ိန္အခါႏွင့္ တထပ္တည္း က်စြာျဖင့္ ... ျဖစ္သင့္ ျဖစ္ထိုက္သည့္အျပင္ ... လြန္စြာမွလည္း သဘာ၀က်လွေပသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏အလုိအရ ... လူ႕ေဘာင္အဖြဲ႕အစည္း ... ေကာင္းမြန္ေစရန္ လူတဦးခ်င္းစီ၏ ကိုယ္က်င့္တရား ... ေကာင္းမြန္ေရးသည္ ... အလြန္အေရးႀကီးသည္ဟု ... ယူဆ၏။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ... ေနထိုင္ၾကေသာ လူသားတို႔သည္ ... အခ်င္းခ်င္း ... ဆက္ဆံရာတြင္ တ႐ုတ္ဘာသာအားျဖင့္ (Jen) ဟုေခၚေသာ ...လူသားစိတ္ (သို႔မဟုတ္) လူလူခ်င္း ... စာနာစိတ္ရွိရမည္ဟု ... ဆိုပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ကိုယ္က်င့္အျမင္တြင္ (Jen) သည္ ... (Human Heartedness) လူသားစိတ္ထား ...(Yi)(Righteousness) ေျဖာင့္မတ္ျခင္းသေဘာ ... (Li) (Ritual)သည္ ... ပူေဇာ္ပသျခင္း၊ (Chih) (Wisdom) အသိပညာစသည့္ ... သေဘာတရားမ်ားကို ... လက္ခံထားေၾကာင္း ... ေတြ႕ရသည္။

(Hsin) (Good Father or Sincerety) ေကာင္းေသာ ... ယံုၾကည္မႈဟူေသာ ... အယူအဆကို ... ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ေနာက္လိုက္မ်ားက ... ထပ္မံ ျဖည့္စြတ္ထားျခင္း ျဖစ္၏။ ကြန္ျဖဴးရွပ္အေနႏွင့္ ... (Jen) (Yi) (Li) and (Chih) ဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္းတရား (၄) မ်ဳိးကိုသာ ... တင္ျပခဲ့ပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ကိုယ္က်င့္တရားအျမင္တြင္ (Jen) ဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္း တရားသည္ အဓိက ျဖစ္ပါ၏။ (Jen) ဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္း တရားသည္ (Hsiao) (Filial Platy) မိဘကို ... ကိုးကြယ္ ႐ိုေသျခင္း (Ti) သည္ ညီအကိုတို႔၏ ခ်စ္ျခင္းဟူေသာ ... သေဘာတရားတြင္ အေျခခံသည္။ (Hsiao) ဟူေသာ ... မိဘကို ကိုးကြယ္ ႐ိုေသမႈတြင္ ... မိမိခႏၶာကိုယ္ကို မပ်က္မဆီး၊ အက်ဳိးမယုတ္ေအာင္ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ ျခင္းသည္လည္း ... မိဘကို ကိုးကြယ္ ... ႐ိုေသ ... သက္ေရာက္သည္ဟု ... ဆိုပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ... မိမိခႏၶာကိုယ္သည္ မိဘထံမွ ရရွိထားျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္၏။ မိမိ ႀကီးပြားတိုးတတ္ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ ... မိမိ၏ မိဘ မ်ဳိးအမည္ကို .. ထင္ေပၚ ေၾကာ္ၾကား ေစျခင္းသည္လည္း ... မိဘကို ႐ိုေသသမႈ ... ျပဳရာေရာက္သည္ဟု ... ဆိုပါသည္။ ဤတြင္ ... မိဘတို႔ကို ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ပါးစလံုး ... ခ်မ္းသာေအာင္ ျပဳစုရမည္ဟူေသာ သေဘာ ... သက္ေရာက္ေပသည္။

မိဘမ်ားကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ... မိဘတို႕၏ ... အထမေျမာက္ခဲ့ေသာ ... ရည္မွန္းခ်က္မ်ားသည္ မိမိ၏ရည္မွန္းခ်က္မ်ား...ျဖစ္လာရပါမည္။ ... ဤအခ်က္သည္မိဘမ်ားကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ မိဘကိုရွိးခိုးပူေဇာ္ျခင္းထက္... ပို၍အေရးႀကီးသည္ဟု ... ကြန္ျဖဴးရွပ္ကဆိုပါသည္။

မိဘတို႔အားကိုးကြယ္႐ိုေသျခင္းတည္းဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္းထက္ ... တရားေလ့က်င့္ရာမွာ (Ti) ...ဟူေသာ... ညီအကိုတို႔၏ ... ခ်စ္ျခင္းဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္းတရားကိုရရွိမည္ျဖစ္ေပသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ ... မိဘကိုခ်စ္ခင္႐ိုေသရာမွ ... ညီအကုိေမာင္ႏွမမ်ားကိုလည္း ... ခ်စ္ခင္႐ိုေသတတ္လာမည္ ... ျဖစ္ေပသည္။ ဤသို႔ေသာ... ခ်စ္ျခင္းေမတၱာတရား၏... လမ္းၫႊန္ခ်က္အရ ... အျပဳအမူသည္ (Jen) အရ ...ျပဳမူျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ဤသို႔အားျဖင့္ (Hsiao) (Ti) တို႔ကို ... ေလ့က်င့္ရာမွ (Jen) ဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္းတရားကို ရရွိမည္ဟု... ဆိုပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ... (Jen) ႏွင့္ (Yi) အျပင္ (Li)ကိုလည္း ... သူ၏ ... ကိုယ္က်င့္တရားအျမင္တြင္ လက္ခံထားေလသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ... ကိုယ္က်င့္တရား ... အျမင္တြင္ ေတြ႕ရေသာ (Li) သည္ ဘာသာေရးတြင္ ... ပူေဇာ္ပသျခင္းဆိုင္ရာ ... စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းမ်ား လုပ္ထံုး လုပ္နည္းမ်ားဟူေသာ ... က်ယ္၀န္းသည့္ အဓိပၸါယ္ကိုေဆာင္၏။

ဥပမာအားျဖင့္... မိဘမ်ားသည္... သားသမီးတို႔အေပၚ... ခ်စ္ေမတၱာထားရမည္။ သားသမီးမ်ားကလည္း မိဘကိုခ်စ္ခင္႐ိုေသၾကရမည္။ ... ညီငယ္မ်ားသည္အကိုမ်ားကို႐ိုေသရမည္။ ... အကိုမ်ားကလည္းညီငယ္မ်ား ကိုခ်စ္ခင္ၾကရမည္။ မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္း ... သစၥာရွိရမည္။ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားသည္ ... အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကို ႐ုိေသေလးစားရမည္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ားကလည္း ... တိုင္းသူျပည္သားမ်ားအေပၚ... ဂ႐ုဏာ ေမတၱာ ထားၾကရမည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ... (Li)ကို ... အေလးအျမတ္ထားျခင္းအားျဖင့္လူသားတို႔၏ စာရိတၱ ေကာင္းမြန္ေရးကိုသာမက ယဥ္ေက်းမႈ ... ရွိရန္ကိုလည္း ... အေလးထားေၾကာင္း ... ေတြ႕ရ၏။ တဦးတေယာက္ေသာသူသည္ ေျဖာင့္မတ္စြာ ... က်င့္ၾကံရမည္ သာမက အေျခအေနႏွင့္ ... ေလွ်ာ္ကန္သင့္ျမတ္ေသာ ... အျပဳအမူကိုလည္း ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႕စြာ... ျပဳမူတတ္ရေပမည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္အလိုအရ (Jen) (Yi) (Li) တို႔ကို ... သိရွိနားလည္ရန္ လိုသည္။ (Jen) ကိုသိမွသာ (Yi) ႏွင့္ (Li)ကို ... သိရွိနားလည္မည္။ ထုိနည္းအတိုင္းပင္ (Yi) ႏွင့္ (Li) ကိုသိမွသာ... ၎ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ... သေဘာသဘာ၀ကို ... နားလည္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္က်င့္တရားေကာင္းမြန္ေရးအတြက ္... အသိပညာ .. လိုအပ္ေၾကာင္း ... ေဟာေျပာခဲ့ပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ (Chin) အသိဟူေသာ ... ေကာင္းျမတ္ျခင္းတရားကိုလည္းလက္ခံထားေလသည္။ ကြန္ျဖဴးရွပ္အလုိအရ (Jen) (Yi) (Li) တို႔ကိုသိရွိနားလည္မည္။ ထိုနည္းအတိုင္းပင္ (Yi) ႏွင့္(Li) ကိုသိမွသာ ၎ႏွင့္ပတ္သက္ေသာသေဘာသဘာ၀ကို ... နားလည္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္က်င့္တရားေကာင္းမြန္ေရးအတြက္ ... အသိပညာလိုအပ္ေၾကာင္း ... ေဟာေျပာခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ... လူ႕ကိုယ္က်င့္တရား ... ေကာင္းမြန္ျခင္းအေပၚ ... အေျခခံ၍ ... ယင္းေခတ္တြင္ ... ပ်က္စီး ယိုယြင္းေနေသာ ... လူမႈေရးႏွင့္ ... ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနမ်ားကို ... ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရာတြင္ ... ဇြဲလုံ႔လမေလွ်ာ့ဘဲ ေဆာင္ရြက္ရန္တိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ ဤတြင္... ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ... မည္သည့္ ... အက်ဳိး ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွ မရွိဘဲ (Doing for Nothing) ျပဳလုပ္ျခင္းဟူေသာ ... သေဘာကို ... လက္ခံထားေလသည္။ (Doing for Nothing) သည္ ... တာအို၀ါ ဒီတို႔ လက္ခံထားေသာ (Doing Nothing) ဘာမွ်မလုပ္ျခင္းႏွင့္ ... မတူညီေပ။ (Doing Nothing) ဘာမွ်မလုပ္ျခင္းဟူေသာ ... တာအို၀ါဒီတို႔၏ အယူအဆကို ... ကြန္ျဖဴးရွပ္က ... လက္မခံေပ။ သူ၏အဆိုအရ ... လူတိုင္းဘာမွ်မလုပ္ျခင္းဟူသည္ ... မျဖစ္ႏိုင္။ ျပဳသင့္ျပဳထိုက္၍ ... ျပဳလုပ္သင့္ေသာ အလုပ္မ်ားရွိေလသည္။ သို႔ေသာ္... ျပဳလုပ္သင့္ေသာအလုပ္မ်ားကို ... ျပဳလုပ္ရာ၌ ... မည္သည့္အက်ဳိးကိုမွ် ေမွ်ာ္ကိုးျခင္းမျပဳရ။ ျပဳလုပ္သင့္ေသာ ... အလုပ္မ်ားကို ... ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ပင္... တန္ဖိုးရွိေလသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္... မိမိျပဳလုပ္ေသာ ... အျပဳအမူသည္ ... အက်ဳိးရွိမရွိ၊ ေအာင္ျမင္မႈရ/မရဆိုသည္မွာ ကံၾကမၼာအရပင္ျဖစ္၏။ ကြန္ျဖဴးရွပ္အလိုအရ (Ming) သည္ ... ေကာင္းကင္ဘံု၏ ... စီရင္ဆံုးျဖတ္ခ်က္အတိုင္း ျဖစ္လိမ့္မည္။ “ကၽြႏု္ပ္တို႔ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈအတြက္ (Ming) သည္ ... ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ လက္ထဲ၌ မရွိေပ” ဟုဆိုပါ၏။

ထို႔ေၾကာင့္ ... ေအာင္ျမင္မႈ/မေအာင္ျမင္မႈတို႔အတြက္ ... ပူပင္ေသာက ... ေရာက္ေနစရာမလို။ ျပဳသင့္ျပဳထိုက္ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္သည္ကိုသာလုပ္ျခင္းသည္ ... (Ming) သိျခင္းျဖစ္၏။ ၎ကို ... နားလည္သိရွိျခင္းသည္ ျမင္ျ့မတ္ေသာသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ေရးအတြက္ ... အေရးႀကီးေသာ လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္သည္ဟု ... ဆိုပါသည္။

(Ming) ကိုသိရွိျခင္းျဖင့္ .. မ်က္ေမွာက္ကမာၻႀကီး၏အေျခအေနသည္ ... မလြဲမေသြ ... သေဘာေဆာင္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳမည္ျဖစ္၍ ... မိမိေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားသည္ ... ေအာင္ျမင္မႈ ရွိ/မရွိ ဂ႐ုျပဳမည္ ... မဟုတ္ေပ။ ဤသို႔ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ဳိးသည္ ... မည္သည့္အခါမွ် ဆံုး႐ႈံးျခင္း မရွိဟု ... ဆိုႏိုင္ပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ... ကၽြႏု္ပ္တို႔သည္ ... တာ၀န္၀တၱရားမ်ားကို ... ေဆာင္ရြက္ၿပီးျဖစ္၍ ေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ေစ .... မေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္က်င့္တရားအရ ... ကၽြႏု္ပ္တို႔၏တာ၀န္ေက်ၿပီး ျဖစ္ေပသည္။ ထုိေအာင္ျမင္မႈ၊ ဆံုး႐ႈံးမႈတို႔အတြက္... စိတ္ပူပင္ေသာက မရွိေသာေၾကာင့္ ... ေပ်ာ္ရႊင္မႈကို ရႏိုင္မည္ ... ျဖစ္သည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္က (မန္႔) ဆိုသည္မွာ -
၁။ ပညာရွိေသာသူမ်ားသည္ သံသယမွကင္း၏။
၂။ ေကာင္းျမတ္ေသာ သူမ်ားသည္ ပူပင္ေသာကကင္း၏။
၃။ ရဲရင့္ေသာ သူမ်ားသည္ ေၾကာက္ရႊံ႕ျခင္းမွကင္း၏။
၄။ ျမင့္ျမတ္ေသာ သူမ်ားသည္ အစဥ္ေပ်ာ္ရႊင္ရ၏။
၅။ ေသးႏုပ္ေသာ သူမ်ားမွာမူ အစဥ္အျမဲစိတ္ဆင္းရဲရ၏၊ ဟူ၍မိန္႔ဆိုခဲ့ပါသည္။
  Basic Political Science Part (6)
အေျခခံ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ အပိုင္း (၆) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာတရားမ်ား အပိုင္း (၃)

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ

လူကို တန္ဖိုးထား ေတြးေခၚတတ္ေသာ ကြန္ျဖဴးရွပ္သည္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျပႆနာရပ္မ်ားကိုလည္း လူမႈဆက္ဆံေရး ႐ႈေထာင့္မွ သံုးသပ္ ႐ႈျမင္ေလ၏ ... ။ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အေျခခံမွာ ဖခင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မိသားစ ုျဖစ္၏ ... ။ ႏိုင္ငံဆိုသည္မွာ မိသားစုကို တိုးခ်ဲ႕ထားျခင္းသာ ျဖစ္သည္ဟု ကြန္ျဖဴးရွပ္က ယူဆ၏ ... ။

ကြန္ျဖဴးရွပ္က ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ တိုင္းသူ ျပည္သားမ်ားအေပၚ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာ ရရွိႏိုင္ေစရန္ ၾကိဳးစား အားထုတ္ရမည္ ... ။ ထိုသို႔ေသာ အစိုးရသည္ စြမ္းရည္ရွိသူမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အစိုးရမ်ဳိး ျဖစ္ရမည္ ... ။ စြမ္းရည္ရွိႏိုင္ရန္ မိဘမ်ဳိး႐ိုးအေပၚ အေျခမခံဘဲ အက်င့္စာရိတၱႏွင့္ အသိပညာေပၚတြင္ အေျခခံရမည္ ... ။ အသိပညာႏွင့္ စာရိတၱေကာင္းမြန္းေရးမွာလည္း သင့္ေတာ္ေသာပညာ သင္ၾကားေလ့လားေရးတြင္ အေျခခံသည္ ဟုဆိုပါသည္ ... ။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚသည္ ၎၏ ကိုယ္က်င့္တရား၊ အယူအဆႏွင့္ မိ႐ိုးဖလာ ထံုးတမ္း စဥ္လာတို႔တြင္ အေျခခံထားေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏ ... ။ အုပ္စိုးသူမ်ားသည္ ေကာင္းေသာ အက်င့္ စာရိတၱ ရွိျခင္းႏွင့္ အသိပညာ ရွိျခင္းသည္ ေအာင္ျမင္ေသာ အစိုးရ အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အဓိက လိုအပ္ခ်က္ပင္ ျဖစ္သည္ ... ။

ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ အဆိုအရ ... အုပ္ခ်ဳပ္သူတြင္ ေအာက္ပါ အေျခခံ တာ၀န္၀တၱရား (၉) ရပ္ကို ထမ္းေဆာင္ ရမည္ဟုဆို၏ ... ။

1. မိမိ၏ အက်င့္ စာရိတၱကို အျမဲတေစ ေကာင္းမြန္ေအာင္ ပ်ဳိးေထာင္ေနရမည္။
2. အေရးေပးထိုက္တဲ့သူကို အေရးေပးရမည္။
3. မိမိ၏ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ားအား ခ်စ္ခင္ ျမတ္ႏိုးရမည္။
4. ၀န္ႀကီးမ်ားအား ႐ိုေသ ေလးစားရမည္။
5. အရာရွိ အရာခံ အားလံုး၏ ေကာင္းက်ဳိးအတြက္ အေရးတယူ ဂ႐ုျပဳရမည္။
6. တိုင္းသူျပည္သား သာမန္ ျပည္သူမ်ားအား ဖခင္သဖြယ္ ဂ႐ုျပဳရ ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။
7. အသံုး၀င္ေသာ လက္မႈ ပညာရပ္မ်ား အားလံုးကို တိ္ုးတတ္ေအာင္ အားေပး ခ်ီးျမႇင့္ရမည္။
8. ႏိုင္ငံျခား တိုင္းတစ္ပါးသားမ်ားကို ပ်ဴငွာစြာ ဆက္ဆံရမည္။
9. အိမ္နီးနားခ်င္း ႏိုင္ငံမ်ားမွ မင္းညီမင္းသားမ်ားႏွင့္ မိတ္ေကာင္း ေဆြေကာင္းသဖြယ္ ဆက္ဆံရမည္ ဟူ၍ ျဖစ္ သည္။

ကြန္ျဖဴးရွပ္က-

အုပ္ခ်ဳပ္သူသည္ မိမိ၏ အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းမြန္ေအာင္ အျမဲတေစ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ရမည္ ဟူေသာ အခ်က္သည္ အလြန္မွပင္ အေရးႀကီးပါသည္ ... ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဤသို႔ ျပဳစု ပ်ဳိးေထာင္မွသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အေနႏွင့္ မိမိ၏ အက်င့္ စာရိတၱအားျဖင့္ မိမိ အရာရွိ အရာခံမ်ားႏွင့္ မိမိ၏ တိုင္းသူ ျပည္သားမ်ားအတြက္ စံျပျဖစ္ ေပလိမ့္မည္ ... ။

ထို႔ျပင္ အစိုးရေကာင္းတို႔တြင္ ျပည္သူ ျပည္သားတို႔၏ စား၀တ္ေနေရး လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျပည္စံု လံုေလာက္ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္ ... ။ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ စစ္အင္အား လံုေလာက္စြာ ထားရွိရမည္ ... ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ ျပည္သူတို႔၏ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈကို ရယူႏိုင္ရမည္ ... ။ တႀကိမ္၌ ကြန္ျဖဴးရွပ္၏ တပည ့္တေယာက္ကမွ ၎အား ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ရရွိပါက မည္သည့္ အရာကို ဦးစြာ ေဆာင္ရြက္ရမည္နည္းဟု ေမးေသာအခါ

ကြန္းျဖဴရွပ္က ... "ပထမဦးစြာ ပညက္မ်ားကိုျပင္ဆင္ရမည္ဟုဆိုကာ "ပညက္ျပင္ဆင္မႈဆိုင္ရာသအိုရီ " ကို တင္ျပခဲ့ေလ၏
ပညက္ျပင္ဆင္မႈဆိုင္ရာသီအိုရီ
Rectification Names Theory
ပညက္တိုင္းသည္ ... ၎ရည္ၫြန္းေသာ အရာ၏ အႏွစ္သာရကို ေဖာ္ၫြန္းသည္ ... ။ ဆိုလိုသည္မွာ ပညက္ႏွင့္ တကယ့္ ျဖစ္စဥ္အၾကားမွာ ကိုက္ညီမႈရွိရမည္ ... ။ အုပ္ခ်ဳပ္သူသည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူဟူေသာ ပညက္ေဖၚၫြန္းသည့္ ဂုဏ္အရည္အခ်င္းကို ပိုင္ဆိုင္ရမည္ ... ။ သို႔မွသာ စစ္မွန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္သူျဖစ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္သူဟူေသာ ဂုဏ္အဂၤါႏွင့္ ကိုက္ညီေပမည္ ... ။
 Basic Political Science Part (7)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း(၇)ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၄)
တည္ေထာင္သူ
Socrates (BC 470~399) ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္

လူမ်ဳိး
ဂရိလူမ်ဳိး၊ အေနာက္တိုင္းအေတြး

အဓိကေဖၚထုတ္ခ်က္
ကိုယ္က်င့္သိကၡာ၊ ဆင္ျခင္တံုတရား

Name - Socrates
Birth - ca. 470 BC
Death - 399 BC
School/ Tradition - Classical Greek, Socratic School
Main interests - Epistemology, Ethics
Notable ideas - Socratic Method, Socratic irony
Influences - Anaxagoras, Parmenides, Prodicus, Diotima
Influenced - Plato, Aristotle the rest of Western Philosophy
Socrates Method ဆိုကေရးတီးစ္၏ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္း...။

 ဆိုကေရးတီးစ္၏ အဆိုအရ ... လူသားမ်ားအေနျဖင့္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာ ရွိႏိုင္သည္ ... ။ လူသည္ မိမိ၌ ရွိေသာ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ အသံုးခ်တတ္လာလွ်င္ မိမိကိုယ္တိုင္၏ သေဘာသဘာ၀ကို လည္းေကာင္း ... ၊ မိမိကို ၀န္းရံေနေသာ စၾကာ၀ဠာႀကီး၏ သေဘာ သဘာ၀ကို လည္းေကာင္း ... ဓမၼဓိဌာန္က်က် ... သိျမင္ နားလည္ လာမည္ဟု ... ခံယူတင္ျပခဲ့၏ ... ။

ထိုသို႔လွ်င္ စစ္မွန္ေသာ ... အသိပညာကို ရရွိႏိုင္ရန္အတြက္ ဆိုကေရးတီးစ္က နည္းသစ္ (၂)မ်ဳိးကို တင္ျပခဲ့ပါသည္ ... ။ ၄င္းတို႔မွာ-

တမ်ဳိးမွာ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္း (The Method of Analysis) ႏွင့္
ေနာက္တစ္မ်ိဳးမွာ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္နည္း (The Method of Speculation) တို႔ျဖစ္သည္ ... ။

ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္း The Method of Analysis

ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္းသည္ ... အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ၎၏ အျမင္အေပၚတြင္ အေျခခံထားေသာ နည္းေဗဒ ျဖစ္သည္ ... ။ ဤနည္းအားျဖင့္ အရစၥတိုတယ္က ... ျခံဳယူဆင္ျခင္မႈ အေျချပဳဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုနည္း (Inductive Definition) ဟု ေခၚဆိုခဲ့သည္ ... ။ ၎၏ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ... အႂကြင္းမဲ့ စစ္မွန္ေနေသာ ေယဘူယ် သေဘာတရားတခု (Concept) ကို သိရွိလာရန္ ရည္ရြယ္သည္ ... ။

ဥပမာအားျဖင့္ ... လူတို႔သည္ ေ၀ါဟာရတခုကို အနက္အဓိပၸါယ္ အမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ အသံုးျပဳေလ့ ရွိၾကသည္ ... ။ ထိုကဲ့သို႔ ကြဲျပား ျခားနားစြာ သံုးစြဲေနေသာေၾကာင့္ ၎ေ၀ါဟာရ (သို႔) ၎ သေဘာတရားႏွင့္ ပတ္သက္၍ အျငင္းပြားမႈ အမ်ဳိးမ်ဳိး ... ျဖစ္ေပၚလာေစသည္ ... ။ သို႔ႏွင့္ ... စစ္မွန္ေသာ အသိကို မသိဘဲ ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုပါသည္ ... ။

ဆိုကေရးတီးစ္၏ ... အလုိအရ ဤသို႔လွ်င္ ... တေယာက္တမ်ဳိးစီ အနက္ဖြင့္ေနၾကမည္ဆိုပါက ... အမ်ဳိးမ်ိဳးေသာ သေဘာတရားမ်ားသာ ... ေဆာင္ေနေပလိမ့္မည္။ ၎အမ်ဳိးမ်ဳိးကို ဆင္ျခင္မႈျဖင့္ ေသခ်ာစြာ ... ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ ဆန္းစစ္လိုက္ပါက ... ၎တို႔ထက္ သာလြန္ေသာ ... ၊ စစ္မွန္ၿပီး ၎တို႔အားလံုး အက်ံဳး၀င္လွ်က္ရွိေသာ ေယဘူယ် သေဘာတရား တခုကို ... မုခ် ရရွိ လာမည္ဟု ခံယူခဲ့သည္ ... ။

တနည္းဆိုရေသာ္ ... လူသားတဦးခ်င္း၏ တခုစီတခုစီေသာ အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္မ်ားကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာလာ ရာမွတဆင့္ လူသားအားလံုးအတြက္ ပေလတို၏ (Laches) အမည္ရွိေသာ ... အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးခ်က္ (Dialogue) တြင္ ... ဆိုကေရးတီးစ္ကိုယ္တိုင္ ဤနည္းကို အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရပါသည္ ... ။ ဤေဆြးေႏြးခ်က္တြင္ ဆိုကေရးတီးစ္ကိုယ္တိုင္ ... အမွန္တကယ္ ပါ၀င္ခဲ့၍ ၎ေဖၚျပလာေသာ နည္းေဗဒႏွင့္ အယူအဆမ်ားသည္ ... ဆိုကေရးတီးစ္၏ နည္းေဗဒႏွင့္ အယူအဆမ်ားျဖစ္သည္ဟု ... သုေတသီမ်ားက ခံယူထားပါသည္ ... ။

ဤေဆြးေႏြးခ်က္မ်ား၌ ရဲ႕ရင္ျခင္း (Courage)ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဆိုကေရးတီးစ္က ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာကာ ေ၀ဖန္သံုးသပ္ခဲ့သည္ ... ။ သို႔ေသာ္ ... ရဲ့ရင္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ စစ္မွန္ေသာ အနက္အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ဤအခန္းထဲ၌ ဆိုကေရးတီးစ္ကိုယ္တိုင္ မေျဖၾကားခဲ့ေပ ... ။ သို႔ေသာ္ ... ဆိုကေရးတီးစ္ ကြယ္လြန္ၿပီးေနာက္ ဆိုကေရးတီးစ္ ခံယူခဲ့ေသာ အျမင္သည္ ... ပေလတိုေရးသားခဲ့ေသာ (The Republic) တြင္ ရဲရင့္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၎အျမင္သည္ ေပၚလြင္ထင္ရွား လာခဲ့ေပသည္ ... ။

"ဆိုကေရးတီးစ္ႏွင့္ ပေလတို ႏွစ္ေယာက္စလံုး၏ အလိုအရ ... "ရဲရင့္ျခင္း" ဟူသည္မွာ ... "အသိပညာ" ပင္ျဖစ္သည္။ (Courage is Knowledge) ျဖစ္၏ ... ။ "
 Basic Political Science Part (8)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း(၈)
ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း(၅)

ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၃) တြင္ ပေလတို၏ နည္း (၂) နည္းထဲမွ ပထမဆံုး နည္းျဖစ္ေသာ ....
ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာနည္း (The Method of Analysis) ကို တင္ျပျပီးေနာက္ ယခုလက္ရွိ အပိုင္း(၄)တြင္ ဆက္လက္တင္ျပမည့္ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္နည္း (The Method of Speculation) ပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ... ။
 The Method of Speculation
ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္နည္း
 ေတြးေခၚ ေျမာ္ျမင္နည္းတို႔မွာ ... ေတြးဆခ်က္ (Hypothesis)ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ၎၏ အျမင္အေပၚတြင္ ... အေျခခံလွ်က္ တင္ျပထားျခင္း ျဖစ္သည္ ... ။ ဤနည္းသည္ သဘာ၀သိပၸံမ်ား၌ ယေန႔ ထက္တိုင္ေအာင္ပင္ အသံုးျပဳ လွ်က္ေနရေသာ နည္းျဖစ္သည္ဟု မ်က္ေမွာက္ အေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားက ခံယူထားၾကပါသည္ ... ။ ၎ကို ေတြးဆဆင္ျခင္နည္း (The Method of Speculation) ဟူ၍ ေခၚဆို သက္မွတ္လာၾကသည္ ... ။

ဆိုကေရးတီးစ္၏ အလုိအရ အရွိေလာက၌ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေၾကာင္းအခ်က္ အားလံုးတို႔ကို အာ႐ံုသိျဖင့္ ခံစား သိရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္ေပ ... ။ အာ႐ုံသိသည္ ၀ိေသသ အသိမ်ားကိုသာ ေပးစြမ္းႏိုင္ရွိသျဖင့္ အျဖစ္အပ်က္မ်ား၏ ေယဘူယ် သေဘာတရားကို ေပးစြမ္းမရွိေပ ... ။

အထက္ေဖၚျပပါ နည္းႏွစ္မ်ဳိးအနက္မွ ... ပထမနည္းျဖစ္ေသာ ... ခဲြျခမ္းစိတ္ျဖာနည္းအား ဆိုကေရးတီးစ္နည္း၊ တနည္းအားျဖင့္ ... (Socrates Method) ဟူ၍ အမ်ားအားျဖင့္ ေခၚဆို ရည္ၫြန္းခဲ့ၾကပါသည္ ... ။ အမွန္အားျဖင့္ ဆိုကေရးတီးစ္ အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ... သိပံုသိနည္းမွာ တမ်ဳိးတစားတည္း မဟုတ္ဘဲ ... ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားရွိေၾကာင္း အသံုးျပဳခဲ့ ေၾကာင္းအား အထူး မွတ္သားရန္ ျဖစ္သည္ ... ။

အထက္ပါ နည္းႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စလံုးကို ... ဆန္းစစ္ျခင္းျဖင့္ ဆိုကေရးတီးစ္သည္ အာ႐ုံသိထက္ ဆင္ျခင္သိကို ပို၍ ဦးစားေပးခဲ့ေသာ ေတြးေခၚပညာရွင္ တဦးျဖစ္ေၾကာင္း ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရပါသည္ ... ။ ထိုသို႔ ဦးစားေပးေတြး ေခၚခဲ့ေသာေၾကာင့္ ၎၏တပည့္ ပေလတို လက္ထက္တြင္ အာ႐ုံသိျဖင့္ သိျခင္း သေဘာတရားသည္ ေမွးမွိန္းသြားၿပီး ဆင္ျခင္ သိျခင္း သေဘာတရားမ်ား ပိုမို ႀကီးမားခိုင္မာစြာျဖင့္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေလသည္ ... ။

ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ပေလတိုသည္ ဆင္ျခင္သိျဖင့္ ေတြးေခၚျခင္းအား ... တဘက္စြန္းသို႔ ေရာက္သည္ တိုင္ေအာင္ ဦးစားေပး ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ဤေလာကကိုပင္ စစ္မွန္ေသာေလာက မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ျငင္းဆို လာခဲ့ေလသည္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ ဆိုကေရးတီးစ္ နည္းမ်ားသည္ ၎မတိုင္မီ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ဂရိ ေတြးေခၚရွင္မ်ား၏ နည္းမ်ားထက္ ပိုမိုစနစ္က်စြာ ေတြးေခၚတင္ျပထားေသာ နည္းမ်ားျဖစ္သည္ဟု ... ပညာရွင္မ်ားကဆိုပါ၏။
 Basic Political Science Part (9)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၉) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၆)

 တည္ေထာင္သူ
Plato (BC- 428~328) ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္

လူမ်ဳိး
ဂရိလူမ်ဳိး၊ အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚပညာရွင္၊ ဆိုကေရးတီးစ္၏ တပည့္ျဖစ္သည္။

Name : Plato
Birth : BC 428 – 427 BC, Athens
Death : BC 348 – 347 BC, Athens
School/ Tradition : Platonism
Main interests : Rhetoric, Art, Literature, Epistemology, Justice, Virtue, Politics, Education, Family, Militarism
Notable ideas : Platonic realism.

ပေလတို၏အာ႐ံုသိႏွင့္ ဆင္ျခင္သိဆိုင္ရာအယူအဆ
ပေလတိုသည္ ၄င္း၏ဆရာ ဆုိခေရးတီး(စ္) တင္ျပခဲ့ေသာ ... အယူအဆမ်ားကို ခ်ဲ႕ထြင္၍ ပိုမိုစနစ္က်ေသာ သိမႈေဗဒဆိုင္ရာ သီအိုရီတခုအာ႐ုံသိ ... ၊ ဆင္ျခင္သိတို႔ႏွင့္ ... ပတ္သက္၍ သူေရးသားခဲ့ေသာ (The Theaetus) ႏွင့္ (The Republic) ေဆြးေႏြးခန္းမ်ား၌ ေအာက္ပါအတိုင္း သံုးမ်ဳိးခြဲျခားခဲ့သည္ ... ။ ၄င္းတို႔မွာ

၁)မသိျခင္း (Ignorance)
၂)ထင္ျမင္ခ်က္ (Opinion)
၃)အသိပညာ (Knowledge) ဟူ၍ ျဖစ္ပါသည္။

မသိျခင္း (Ignorance)

မသိျခင္း ဟူသည္မွာ လံုး၀ မသိနားမလည္ဘဲ ျဖစ္ေနေသာ အေျခအေနကို ဆိုလိုသည္ ... ။ မရွိအျဖစ္ကို ေဆာင္ေနေသာ အေျခအေန ျဖစ္သည္ဟု ပေလတိုက ဆိုပါ၏ ... ။ တနည္းဆိုေသာ္ မသိျခင္း (Ignorance) ဆိုသည္မွာ အမွန္တရားကို မသိဘဲ ျဖစ္ေန႐ုံမက မွားေသာ အသိမ်ားကိုပင္လွ်င္ မသိရွိ မခံစားႏိုင္ ျဖစ္ေနသည္ဟု ပေလတိုက ယူဆခဲ့ပါသည္ ... ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မသိျခင္းဟူေသာ ... အျဖစ္သည္ မရွိျခင္း (not being) ဟူေသာ ... အေျခအေနႏွင့္ အတူတူပင္ ျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ေလသည္ ... ။

ထင္ျမင္ခ်က္ (Opinion)

ထင္ျမင္ခ်က္ ဆိုသည္မွာ ... အာ႐ံုသိျဖင့္ သိလာေသာ အသိမ်ားကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏ ... ၎သည္မသိျခင္း (Ignorance) ကဲ့သို႔ ... မွားေသာအသိမ်ားကိုပင္ လံု၀မသိဘဲ ျဖစ္ေနေသာ အေျခအေနမဟုတ္ ... ။ ထို႔ေၾကာင့္ မရွိျခင္း (not being) သေဘာကို ေဆာင္ေနသည္ဟု မဆိုႏိုင္ေပ ... ။ သို႔ရာတြင္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာ ကိုေပးႏိုင္စြမ္း မရွိေသးေပ ... ။ တို႔ေၾကာင့္ ၎သည္ရွိျခင္း (Being) သေဘာကို ေဆာင္လွ်က္ရွိသည္ဟု မဆိုႏိုင္ျပန္ပါ ... ။ သို႔ျဖစ္၍ ပေလတို၏ အလိုအရ အာ႐ုံသိျဖင့္ သိရွိလာေသာ အသိတို႔သည္ မသိရွိဘဲျဖစ္ေနျခင္း (Ignorance) ႏွင့္ စစ္မွန္ေသာအသိပညာကို ရရွိလာျခင္း (Knowledge) တို႔ အၾကားတြင္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ အသိမ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ေနေပသည္ ... ။

အသိပညာ (Knowledge)

အသိပညာ ဟူသည္မွာ ... အမွန္တကယ္ ျဖစ္တည္လွ်က္ရွိေသာ အစစ္အမွန္တရားကို သိရွိလာျခင္းသည္ ... ။ တနည္းဆိုေသာ္ ... အမွန္တကယ္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ရွိျခင္းသေဘာ (Being) ကို သိလာျခင္း ျဖစ္သည္ ... ။ ထို႔ေၾကာင့္ (Knowledge) ကိုယ္တိုင္သည္လည္း (Being) ကို ေဆာင္ရြက္လွ်က္ ရွိသည္ဟု ပေလတိုက ခံယူတင္ျပခဲ့၏ ... ။

ပေလတို၏ အလိုအရ စစ္မွန္ေသာ ... အသိပညာဟူသည္မွာ ဘယ္ေသာအခါမွ် မလႊဲမွားႏိုင္ေသာ အသိပညာ မ်ဳိးျဖစ္ရမည္ ... ။ (Knowledge must be infallible) ထို႕ျပင္ ... အမွန္တကယ္ ရွိေနေသာ ... အစစ္အမွန္တရား (Reality)ကို ေဖၚျပေသာ အသိပညာမ်ဳိး ျဖစ္ရမည္ ... ။ (Knowledge must have reality as its Oject) ၎လိုအပ္ခ်က္ (သို႔မဟုတ္) အရည္အခ်င္း ႏွစ္ရပ္မွသာလွ်င္ စစ္မွန္ေသာ ... အသိပညာ (Knowledge) ျဖစ္သည္ဟု ပေလတိုက အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါသည္ ... ။

Basic Political Science Part (10)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၀) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၇)
အရစၥတိုတယ္လ္ (Aristotle) (384-322BC)


Name : Aristotle

Birth : 384 BC

Death : March 7th, 322 BC

School/ Tradition : Inspired the Peripatetic school and tradition of Aristoteliansm

Main interests : Politics, Metaphysics, Science, Ethics

Notable ideas : The golden mean, Reason, Logic, Biology, Passion

Influences : Parmenides, Socrates, Plato
Influenced : Alexander the great, Avicenna, Averroes, St. Thomas Aqunas, most of western philosophy and science

အရစၥတိုတယ္လ္သည္ ပေလတို၏ တပည့္ျဖစ္သည္ ... ။ သို႔ေသာ္ ... ဆရာပေလတို၏ အယူအဆတိုင္းကိုမူ လက္မခံ ခဲ့ေပ ... ။ ပေလတိုကဲ့သို႔ ... အေတြ႕အၾကံဳေလာကကို မစစ္မွန္ဟူ၍ မျငင္းဆိုခဲ့ေပ ... ။ သို႔ရာတြင္ ... လူတို႔သည္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာကို ရရွိႏိုင္ရန္အတြက္ အာ႐ုံသိကိုသာ အေျခခံ၍မရေၾကာင္း တင္ျပခဲ့သည္ .... ။

အာ႐ုံေလာက၌ျဖစ္ေပၚေနေသာ ... အျဖစ္အပ်က္တို႔သည္ ... အဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ... ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို သိရွိမွသာလွ်င္ လူတို႔သည္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာကို ရရွိလာမည္ဟု ဆိုပါသည္ ... ။

အရစၥတိုတယ္လ္ ေနာက္ပိုင္း၌ ... ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ေတြးေခၚပညာရွင္မ်ားကမႈ ... အာ႐ုံသိကိုပို၍ ဦးစားေပး ခဲ့ၾကသည္ ... ။ အက္ပီက်ဴးရီးယက္ (Epicurus) အလိုအရ အာ႐ုံငါးပါးသာလွ်င္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာ ကိုေပးႏိုင္သည္ ... ။ စတိုး၀စ္ (The Stoics) အေနျဖင့္လည္း အက္ပီက်ဴးရီးယက္ ကဲ့သို႔ပင္ အာ႐ုံသိကိုသာ အေလး ထားခဲ့ၾကသည္ ... ။
အရစၥတိုတယ္လ္၏ ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံေရးေဟာေျပာခ်က္မွာ "Man is by nature a political animail.
 Basic Political Science Part (11)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၁)
ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၈)

သမၼတႏိုင္ငံ (သို႔) ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံမ်ား၏ အေစာပိုင္းကာလ

Niccolo Machiavelli (1469~1527)

မက္ခီယာဗယ္လီ

အီတလီမင္းသား

-ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚပညာရွင္
-သမၼတ ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရး အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားအား စာေပပညာျဖင့္ တင္ျပခဲ့သည္။
-ဖေလာ့ရင့္ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံ (အီတလီ)
-စည္းလံုးမႈမရွိသူတလူ ငါတမင္းေခတ္တြင္ တိုးတတ္ေသာႏိုင္ငံအယူအဆသည္ ေနာင္ေခတ္ အီတလီလူမ်ဳိးမ်ား အတြက္၎ အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံေရးေလာကအတြင္၌၎ သံုးသပ္ရန္အင္အားတရပ္ သက္ေရာက္ခဲ့ပါ၏။

Name : Niccolo Machiavelli
Birth : May 3rd, 1469 (Florence)
Death : June 21th, 1527 (Florence)
School/ Tradition : Renaissance Philosophy, Realism, Classical, Republicanism
Main interests : Politics, Military theory, History
Influences : Cicero, Sallust, Livy, Xenophon
Influenced : Thomas Hobby, James Harrington, Jean Jacques Rousseau

ဖေလာ့ရင့္ မင္းသား မက္ခီယာဗယ္လီသည္ ၁၄၆၉~၁၅၂၇ (၁၆) ရာစုအတြင္း စည္းလံုးမႈမရွိ ... ၊ သူတလူ ငါတမင္းျဖင့္ ႃမို႔႐ိုးမ်ားအတြင္း စုျပံဳ ေနထိုင္ဆဲ ျဖစ္သည္ ... ။ ထိုအခ်ိန္၌ ဂ်ာမန္၊ စပိန္၊ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္တို႔သည္ အင္အား မ်ားစုစည္း၍ ႃမို႔ျပႏိုင္ငံမ်ား ... တည္ေထာင္၍ နယ္ပယ္မ်ား ခ်ဲ႕ထြင္ ေနထိုင္ခ်ိန္ ျဖစ္သည္ ... ။ ထို႔ေၾကာင့္ ... ဥေရာပ၌ အီတလီ ႏိုင္ငံ၏ အေျခအေနသည္ ေခတ္ေနာက္ျပန္ စြဲေနေသာ အေျခအေနမ်ဳိး ... ျဖစ္ေနေပသည္ ... ။

နီစ္ကိုလိုမက္ ခီယာဗယ္လီ (1469~1527) ၏ ေရးသားခဲ့ေသာ ... စာအုပ္သံုးအုပ္အနက္ "မင္းသား" "The Prince" စာအုပ္သည္ ထင္ရွားပါ၏ ... ။ ေရွးေခတ္ႏိုင္ငံေရး ... အယူအဆမ်ားအတြင္း တမူထူးျခားေသာ သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရး အယူအဆမ်ားအား ထို႔ေခတ္ ... အီတလီ ႏိုင္ငံေရး သမားတေယာက္အေနျဖင့္ ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ ျပင္သစ္၊ စပိန္တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္လာမႈမ်ား အေျခအေန မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ ၎၏ အယူအဆမ်ားအား ... စာေပပညာျဖင့္ ထုတ္ေဖၚ တင္ျပခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္ ... ။

သို႔ေသာ္ အီတလီ၌ မက္ခီယာဗယ္လီႏွင့္ ေစာ၍ ၁၂၇၈~၁၃၄၃ ကာလအတြင္း ... ပါဒူအာ "Padua" မွ မာဆီးလီးယပ္စ္ "Marsilius" က-

ႏိုင္ငံေရးတြင္ "႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ေရး" ႏွင့္ ဘုရင္၊ ပုပ္ရဟန္းမင္းတို႔ အပါအ၀င္ "အာဏာသည္ ျပည္သူထံမွ လာသည္" ဟူေသာ အယူအဆသည္ ေဟာေျပာၿပီး၊ ရွိၿပီးျဖစ္၏ ... ။

ထို႔ျပင္ "Marsilius" က အစိုးရ၏လုပ္ငန္းသည္ လူတိုင္းလိုခ်င္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္သည္ ... ။ သို႔ေသာ္ သမၼတႏိုင္ငံထက္ ဘုရင္စနစ္က ပို၍ ေပးႏိုင္သည္ဟု ယူဆခဲ့သည္ ... ။ သို႔ေသာ္ ... ဘုရင္သည္ ဘုရားသခင္မွ ရာသက္ပန္ လႊဲအပ္ထားေသာ အာဏာ "Divine Rights" ကို ရသည္ဟု လက္ခံျခင္းမဟုတ္ ... ။ သားက အေဖကို မဆက္ခံႏိုင္ ... ။ ႏိုင္ငံအခ်ဳပ္အျခာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ဤသို႔ ... ေတာင္းဆိုခြင့္ မရွိ။ ျပည္သူက အဆင္ေျပေန၍သာ လက္ခံထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္ ... ။

(၁၄) ရာစုအတြင္း ... အီတလီ ၿမိဳ႕ျပ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား၌ ၎၏ အယူအဆအား ျပည္သူႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္း စားအၾကား က်င့္၀တ္ႏွင့္ အသစ္ထိုးေဖါက္ ေဖၚထုတ္လာေသာ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆအား ထိုေခတ္ အထက္တန္းလႊာ တို႔က ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္းပင္ တိုက္ဖ်က္ျခင္းကို ခံခဲ့ရပါသည္ ... ။

"Marsilius" သည္ အီတလီ ဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီး တပါးျဖစ္ပါသည္ ... ။ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးတပါးမွ ဤသို႔ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ အယူအဆ ထြက္ေပၚလာျခင္းမွာ ထိုေခတ္အခါက အနည္းငယ္ ထူးဆန္းခဲ့ပါသည္ ... ။ သို႔ေသာ္ သူ၏ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားသည္ ေနာင္အႏွစ္ (၆၀၀) အၾကာတြင္ ႏိုင္ငံအားလံုး၌ က်င့္သံုးလာရေသာ ျပည္သူ႕အစိုးရ သေဘာတရားမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္ ... ။

မက္ခီယာဗယ္လီ၏ အယူအဆသည္လည္း သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးႏွင့္ ၎အဆင့္သို႔ ေကာင္းစြာ ေရာက္ရွိရန္ ၾကားကာလ၌ အာဏာရွင္ အဆင့္တစ္ခုကို ျဖတ္သန္းရန္ လိုအပ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ဟန္ရွိပါသည္ ... ။

ဤသေဘာတရားမ်ားသည္လည္း ေနာင္အခါ၌ အီတလီအာဏာရွင္ "မူဆိုလီနီ" ေဟာေျပာခဲ့ေသာ မိန္႔ခြန္းမ်ားႏွင့္ "ကားလ္မတ္က္စ္" ၏ ပစၥည္းမဲ့ အာဏာရွင္စနစ္ ထူေထာင္ေရး အဆိုျပဳခ်က္ အယူအဆမ်ား၌ အေျခအေနအရ လိုအပ္ခ်က္တခုအျဖစ္ ထိုေခတ္အခါက ျပည္သူ႕ေထာက္ခံမႈ ရရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ အေနအထားမွာလည္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုပါသည္ ... ။

Basic Political Science Part (12)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း(၁၂)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၉)

ျမန္မာႏိုင္ငံေရးအယူအဆ

၁။ မူလအေျခခံသေဘာတရား
၂။ က်င့္၀တ္သိကၡာ

မူလအေျခခံသေဘာတရားမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အယူအဆမ်ားသည္ အေျခခံအားျဖင့္ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ အဆံုးအမမ်ားမွ ဆင္းသက္လာသည္ဟု ယူဆရပါသည္ ... ။ ဥပမာအားျဖင့္ ... ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ သမိုင္း အေထာက္အထားမ်ားအရ အေနာ္ရထားမင္းမွသည္ သီေပါမင္းအထိ ... ခတ္အဆက္ဆက္၌ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္မ်ားသည္ အႂကြင္းမဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္အတြင္း ျဖတ္သန္းခဲ့သည္သာ ျဖစ္ေပသည္ ... ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးေခတ ္ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အယူအဆ၌ ထူးျခားေသာ ... အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ား ... မေတြ႕ရဘဲ မင္းက်င့္တရား (၁၀) ပါး နာယကဂုဏ္ (၆) ပါး ဟူေသာ က်င့္၀တ္ သိကၡာမ်ားအေပၚ အေျခတည္၍ တိုင္းျပည္အား စီမံ အုပ္ခ်ဳပ္ ခဲ့ၾကေလသည္။

မင္းက်င့္တရား(၁၀)ပါး
1. လွဴဒါန္းျခင္း
2. သီလေဆာက္တည္ျခင္း
3. ေပးကမ္းစြန္႕ႀကဲျခင္း
4. ရိုးသား တည္ၾကည္ ေျဖာင့္မတ္ျခင္း
5. ႏူးညံ့ သိမ္ေမြ႕ျခင္း
6. အဌဂၤသီလ ေဆာက္တည္ျခင္း
7. အမ်က္ မထြက္ျခင္း
8. သည္းခံျခင္း
9. ျပည္သူကို မၫွဥ္းဆဲျခင္း
10. ျပည္သူကို မဆန္႕က်င္ျခင္း စသည္တို႕ျဖစ္ပါ၏။
(မွန္နန္းမဟာ ရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး။ စာ -၃၈)

ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အယူအဆမ်ား၏ မူလ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားမ်ားသည္ ... မင္းက်င့္တရား (၁၀) ပါး ဟူေသာ က်င့္၀တ္ သိကၡာမ်ားပင္ ျဖစ္ေပသည္ ... ။

ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ ... တိုင္းျပည္အား စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္အားျဖင့္ (၂) မ်ဳိး (၂) စား ရွိခဲ့ၿပီး တနည္းအားျဖင့္ ... ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းတေလ်ာက္ ထြန္းကားခဲ့ေသာ ... အႂကြင္းမဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္ စနစ္အား လံုး၀ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစ၍ သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ခဲ့ၾကပါသည္ ... ။ ထို႔သို႔ ထူေထာင့္ခဲ့ရာ၌ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး (၁၉၄၈-၁၉၆၂) ထိ ပါလီမန္ ဒီမိုဒီမိုကေရစီ စနစ္အား ၁၉၄၇ အေျခခံ ဥပေဒျဖင့္ (၁၄) ႏွစ္ၾကာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္ ... ။ (၁၉၆၂) မတ္လ (၂) ရက္ေန႔၌ စစ္တပ္မွ အာဏာသိမ္း၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေစၿပီး (၁၉၇၄-၁၉၈၈) ထိ စစ္တပ္မွ ေခါင္းေဆာင္မ်ား အရပ္ဘက္သို႔ အသြင္းေျပာင္း၍ ျမန္မာ့ ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ပါတီဟု ေခၚေသာ တစ္ပါတီ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ျဖင့္ (၁၉၇၄) ဖြဲ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒအား ျပဌာန္းကာ တိုင္းျပည္အား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ပါသည္ ... ။ ဤအေျခအေနမ်ားအား ေလ့လာေသာအခါ ... ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၌ အယူအဆ အေတြးအေခၚ မ်ားသည္ အေနာက္တိုင္း ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ မ်ားအေပၚ အေျခခံ၍ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ဆိုရေပမည္ ... ။

မ်က္ေမွာက္ကာလ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနအေပၚ၌ ... ေရွးေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အယူအဆမ်ား၏ သက္ေရာက္မႈ အတိုင္းအတာ (သို႔မဟုတ္) ေရွးေခတ္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး အယူအဆမ်ားသည္ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္အေပၚ မည္မွ် အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ ရွိသနည္း ဆိုေသာ ေမးခြန္းအား ဤေနရာမွ ေျဖဆိုလွ်င္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈ မရွိေၾကာင္း ... ေတြ႕ရေပမည္သာ ျဖစ္ပါသည္ ... ။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ... ဆိုင္ရာ အယူအဆမ်ားသည္ ကိုယ္ပိုင္ မူဟန္ေပ်ာက္လွ်က္ရွိၿပီး ႏိုင္ငံရပ္ျခား ... ၊ အထူးသျဖင့္ အေနာက ္ႏိုင္ငံမ်ား၏ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားမွ ေကာင္းႏိုးရာရာမ်ားအား ေရြးခ်ယ္၍ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီမည့္ ပံုစံမ်ားကို ယူေဆာင္ၿပီး ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနေသာ ျဖစ္စဥ္တေလွ်ာက္ ဆက္စပ္ ေတြးေခၚ၍ ေဆြးေႏြးေနခဲ့ၾကဟန္ ရွိပါသည္ ... ။

သို႔ေသာ္လည္း ... မွန္ကန္ေသာ လမ္းစဥ္ တစ္ခုကိုကား တိတိက်က် သတ္မွတ္ ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းကား မရွိခဲ့ ေသးေခ် ... ။ ဤသည္မွာ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း ... ။

ဤအေျဖအား မေျဖဆိုမီ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ အခ်က္အလတ္မ်ားအေပၚ ေလ့လာရာ၌ ေအာက္ပါအခ်က္ အလက္မ်ားသည္ ျပန္လည္ သံုးသပ္သင့္ေပသည္ ... ။

1. ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အႂကြင္းမဲ့သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္အတြင္း ရွည္လ်ားစြာ ျဖတ္သန္းခဲ့ျခင္း။

2. ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းတေလ်ာက္ ႏွစ္ေပါင္း တေထာင္ေက်ာ္၌ ႏွစ္ေပါင္းကိုးရာေက်ာ္ခန္႔သည္ အခ်င္းခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ျပည္ပႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ရွည္လ်ားစြာ စစ္မက္ ျဖစ္ပြါးေနခဲ့ျခင္း။

3. အေနာ္ရထားမင္း လက္ထက္မွ ထူေထာင္ခဲ့ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအား သံုးႀကိမ္တိုင္တိုင္ ျပန္လည္ စုစည္းခဲ့ရျခင္း၊ ထိုစည္းလံုးမႈ ပ်က္ျပားေနေသာ ကာလမ်ား၏ အက်ဳိးဆက္မ်ား။

4. ကမာၻေပၚ၌ ေခတ္စနစ္ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးေနၾကေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ အစိုးရမ်ားသည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အႂကြင္းမဲ့ သက္ဦးဆံပိုင္စနစ္ႏွင့္ အာဏာရွင္စနစ္မ်ားသာ ထြန္းကား ခဲ့ျခင္း၊

5. ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ျဖစ္စဥ္တေလ်ာက္ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ျခင္းထက္ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ ဖိႏွိပ္ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ဖမ္းဆီး အက်ဥ္းခ်ျခင္း၊ ႏိုင္လို မင္းထက္ လုပ္ျခင္း၊ မိမိ အင္အား သာလာပါက တဖတ္သားအေပၚ အႏိုင္ယူ ဗိုလ္က် လိုျခင္း၊ မနာလိုျခင္း၊ မိမိအနစ္နာ ခံခဲ့ရျခင္းအေပၚ ျပန္လည္၍ အခြင့္ထူးမ်ားရယူ လိုျခင္း၊ ရာထူးစည္းစိမ္ အထူး မက္ေမာျခင္း၊ ေငြေၾကး၊ တန္စိုးလက္ေဆာင္ မက္ေမာျခင္း၊ မိမိ၏အရွိန္ အ၀ါျဖင့္ မိမိတို႔ မိသားစု ေဆြမ်ဳိးသာခ်င္း ေကာင္းစားေရးအား ဦးစြာ လုပ္ေဆာင္ေနၾကျခင္း။

6. စည္းလံုးမႈ လံုး၀မရွိျခင္း။

7. စနစ္တက် တိုင္ပင္ စည္းေ၀းမႈ လံုး၀မရွိျခင္း။

8. လူလူခ်င္း စာနာစိတ္ အလြန္ အားနည္းျခင္း။

9. ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ လမ္းစဥ္အား က်င့္သံုးေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ေသာ္လည္း အတၱ၀ါဒႏွင့္ အနတၱ လမ္းစဥ္အား ႏိုင္ငံေရး၌ မွန္ကန္စြာ သေဘာေပါက္ နားလည္မႈ အလြန္အားနည္းေနျခင္း။

10. ေငြေၾကး၊ ရာထူးထက္ပို၍ လူကို တန္းဖိုးထား တတ္ေသာ စိတ္ဓါတ္ အလြန္ အားနည္းျခင္း။

11. ေက်းဇူးရွင္ႀကီး၊ ဆရာႀကီးအျဖစ္ႏွင့္သာ အစဥ္အၿမဲ ခံယူလို၍ တပည့္ ေမြးေသာ အက်င့္ဆိုးမ်ားသာ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ေလာက၌ ထြန္းကားေနျခင္း။

12. မိမိ၏ပုဂၢလ အက်ဳိးစီးပြါးမွလြဲ၍ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတတ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားအား လုပ္ေဆာင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား အလြန္ ရွားပါးေနျခင္း၊

13. ေဒသတစ္ခု၌ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ျပႆနာ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုေပၚတြင္ ေျဖရွင္းျခင္းကူညီျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအား လုပ္ေဆာင္ရာ၌ မိမိ၏ အက်ဳိးစီးပြါးအား ထည့္သြင္း တြက္ခ်က္၍ အျမတ္ထုတ္တတ္ သာ ေျဖရွင္းမႈမ်ဳိးသာ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရး ေလာက၌ ထြန္းကားေနျခင္း။

14. ႏိုင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားအား ေျဖရွင္းရာ၌ စုေပါင္းအားျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ မွန္ကန္ေသာ ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ တဦးႏွင့္ တဦး အျပန္အလွန္ တန္ဖိုးထား၍ အနစ္နာခံျခင္း စိတ္ဓါတ္တို႕ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ခိုင္မာေသာ ကိုယ္က်င့္ သိကၡာရွိမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ သတိႏွင့္ အသိပညာရွိမႈျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ စုပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွသာ ေအာင္ျမင္ရာျဖစ္ ေၾကာင္းအား လက္ေတြ႕ က်င့္သံုးႏိုင္မႈ အလြန္ အားနည္းျခင္း။

15. မ်ိဳးဆက္သစ္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္မႈ အလြန္အားနည္းျခင္း။

16. ပန္းတိုင္မေရာက္ခင္ “တက္” ေထာင္တတ္ေသာ အက်င့္ဆိုးရွိျခင္း။

17. သာယာဖြယ္၊ လြတ္လပ္ျခင္းတို႕ႏွင့္ ထိေတြ႕ၿပီးလွ်င္ ဘ၀ေမ့ျခင္း၊ မိမိတို႕၏ မူလရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတိုင္အား ေမ့ေလွ်ာ့ျခင္း။

18. ေအာင္ျမင္မႈ အေပၚ၌သာ စံစား ခံစား တတ္ေသာ္လည္း ျပႆနာမ်ားအေပၚ ဆံုးရံႈးမႈျဖစ္ခဲ့ေသာ္ တာ၀န္ ယူရဲေသာ သတၱိ၊ တာ၀န္ ခံရဲေသာ သတၱိတို႕ရွိမႈ အလြန္အားနည္းျခင္း။

စသည့္ အေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ တိုင္းျပည္ႏွင့္လူမ်ိဳးသည္ အရွိန္အ၀ါေမွးမွိန္လွ်က္ အဆင္းရဲဆံုးႏိုင္ငံ အျဖစ္ ရပ္တည္ေနရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
  Basic Political Science Part (13)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၃)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၁၀)
မ်က္ေမွာက္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားသည္ ... မူလဆင္းသက္လာရာ အေၾကာင္းတရား မ်ားျဖစ္ေသာ ဗုဒၶလမ္းစဥ္၏ အဆံုးအမ တရားေဒသနာေတာ္မ်ားႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ... ၊ ေရွးေခတ္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လူပုဂၢိဳလ္ဆိုင္ရာ အဆံုးအမ သေဘာတရားမ်ားျဖစ္ေသာ မင္းက်င့္တရား ဆယ္ပါး၏ စံတန္ဖိုးမ်ားႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ... မ်က္ေမွာက္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံ ေတာ္ႀကီးအား ေလးႀကိမ္တိုင္တိုင္ စုစည္းထူေထာင္ခဲ့ၾကေသာ အာဇာနည္ ေခါင္းေဆာင္ ပုဂၢိဳလ္တို႕၏ ခံယူခ်က္ သေဘာထား အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း ကိုက္ညီျခင္းမရွိဟု ဆိုရပါမည္ ... ။

ေယဘူယ်အားျဖင့္ ... ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ နိမ့္က်ျခင္းသည္ ၄င္းႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အေပၚ မူတည္ေပသည္ ... ။ သို႕ေသာ္ ဤအခ်က္တခုတည္းကိုပင္ ထပ္မံ ခြဲျခမ္းေလ့လာပါက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အား မည္သူတို႕က ျပဌာန္းသနည္း .... ဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ိဳး ရွိလာရပါသည္ .... ။

ဤသို႕ဆိုလွ်င္

၁။ တပါတီ (သို႕) အာဏာရွင္တို႕က ... ၄င္းတို႕စိတ္ႀကိဳက္ (သို႕) ၄င္းတို႕ သေဘာအမိန္႕အတိုင္း .... ျပဌာန္းသည္ေလာ။

၂။ ျပည္သူလူထု သေဘာဆႏၵျဖင့္ ျပဌာန္းေပးသည္ေလာ ဟူသည့္အခ်က္ ႏွစ္ခ်က္အား ေတြ႕ရွိရမည္ ျဖစ္ပါသည္။

မည္သို႕ပင္ဆိုေစ ... ႏိုင္ငံတႏိုင္ဟု သတ္မွတ္မည္ဆိုပါက ျပည္သူလူထု ဆႏၵသေဘာထားမ်ားကို လ်စ္လ်ဴရႈ၍ မရႏိုင္ပါေပ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္အား ျပည္သူလူထု၏ ဆႏၵသေဘာထားအေပၚ အေျခခံ၍ ဤႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ဤေဒသႀကီးအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာ ... ျပည္သူ ျပည္သား အေပါင္းတို႕၏ ဆႏၵသေဘာထားမ်ားျဖင့္ ဤႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးအား ထူေထာင္ပါသည္ဟူေသာ ... ကဗ်ဥ္းစာတမ္းထိုးႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါမွ တရားဥပေဒသည္လည္း စိုမိုးၿပီး ေလာကပါလတရား (လြတ္လပ္ျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းျခင္း၊ တရားမွ်တျခင္း၊ တန္းတူညီျခင္း) မ်ားလည္း ေပၚထြန္းပါမည္ ... ။ ဤသို႕အားျဖင့္ ... ဤႏိုင္ငံ ဤျပည္သူတို႕၏ ဂုဏ္သိကၡာ အရွိန္အ၀ါ သည္လည္း ... ႀကီးမားၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ေဒသပတ္၀န္းက်င္ အ၀န္းအ၀ိုင္း၌လည္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတတ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာ မည္ ျဖစ္ပါသည္ ... ။

ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတတ္ဖို႕ရန္အတြက္ (သို႕) ေဒသအတြင္း ေလာက ပါလတရားမ်ား ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္လာရန္အတြက္ မလိုလားအပ္ေသာ ေအာက္ေဖၚျပပါ စနစ္ (သို႕) ၀ါဒမ်ားကို ဆန္႕က်င္ၿပီး မက်င့္သံုးရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္ ... ။

၁. အာဏာရူးေသာ၀ါဒ (Authoritarianism)
၂. ကိုယ့္မိသားစုေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းမ်ား ေကာင္းစားေရးအတြက္သာ ေဆာင္ရြက္တတ္ေသာ၀ါဒ (Depotisim)
၃. အာဏာရွင္စနစ္ (Dictatorship), (Totalitarianism)
၄. ကိုယ္ႏွင့္မတူတိုင္း တူရာအုပ္စုဖြဲ႕ဗိုလ္က်စိုးမိုးျခင္း၊ ၫွင္းဆဲႏွိပ္စက္သတ္ျဖတ္ျခင္း၀ါဒ (Tyranny)
၅. စစ္၀ါဒ (Militarism)

စသည့္ စနစ္ (သို႕) ၀ါဒမ်ားကို မိမိတို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ... မျဖစ္ေပၚေအာင္ မက်င့္သံုးႏိုင္ေအာင္ ျပည္သူ ျပည္သားေတြသည္ မိမိတို႕ မိသားစုအေရးထက္ ပို၍အေရးႀကီးေသာ လုပ္ငန္းစဥ္အျဖစ္လည္းေကာင္း ... ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း ... လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း၌ ေလာက ပါလတရားမ်ား ျဖစ္ထြန္းေနေအာင္ ေသာ္လည္းေကာင္း ... ဦးစြာပထမ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ဖို႕ လိုအပ္ေပလိမ့္မည္ ... ။

ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ဘာသာရပ္ျဖင့္ မ်က္ေမွာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေနအား ... ေလ့လာရာ၌ ယထာဘူတက်က် တည့္တည့္မက္မက္ ၾကည့္ရန္ လိုအပ္ပါ၏ ... ။ ဤစာတမ္းသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူ လူထုအက်ိဳး ... ၊ ေနာင္အခါ တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မည့္ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္ေလာင္း လူငယ္ လူရြယ္မ်ား အတြက္ ... သတိျပဳစရာ ... ၊ သင္ခန္းစာယူစရာ ... ၊ ေ၀ဖန္စရာ ... ၊ ဆင္ျခင္တံုတရား ... လက္ကိုင္ထား၍ ႏိုင္ငံအက်ိဳးသယ္ပိုး ေစျခင္းငွါ ဤႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ေလ့လာေရးစာတမ္း၏ တခုတည္းေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖစ္ပါ၏ ... ။
 Basic Political Science Part (14)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၄)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၁၁)
 ထို႕ေၾကာင့္ ကမၻာႏွင့္အ၀န္း ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေနေသာ ျဖစ္စဥ္ႀကီးအတြင္း၌ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး တနည္းအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး အတြင္း .... ေလာကပါလ တရားမ်ား ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ မည္သည ့္အတိုင္းအတာအထိ တိုင္းျပည္အား အက်ိဳးသက္ေရာက္ခဲ့သည္ (သို႕) မိမိတို႕၏ အေျခအေန မွန္မ်ားအေပၚ ျပန္လည္ သံုးသပ္ဆင္ျခင္၍ အနာဂတ္လူငယ္ လူရြယ္မ်ားအတြက္ စြန္႕လႊတ္ျခင္း အရာ၌ စံနမူနာ အျဖစ္လည္းေကာင္း .... ၊ အနစ္နာခံျခင္းအရာ၌ စံနမူနာ အျဖစ္လည္းေကာင္း လက္ေတြ႕က်က် လုပ္ေဆာင ္က်င့္သံုးသြားရန္ လိုအပ္ ေပလိမ့္မည္ ... ။

ဤအေၾကာင္းအရာႏွင့္ ပက္သတ္၍ ဗုဒၶလမ္းစဥ္ ရႈေထာင့္မွ နမူနာယူအပ္ေသာ ... စံအျဖစ္ထားအပ္ေသာ အေတြးအေခၚ အယူ အဆအခ်ိဳ႕ႏွင့္ ဆရာႀကီး ဦးေရႊေအာင္ ေရးသားေသာ ... “ဗုဒၶ” အႏိႈင္းမဲ့ ေက်းဇူးရွင္ စာအုပ္မွ .... အဆိုအမိန္႕မ်ားျဖင့္ ကိုးကား ႏိႈင္းယွဥ္၍ ဆက္လက္ ေလ့လာသြားပါမည္ ... ။

လူသည္ ဘ၀အား ေလာဘျဖင့္ စတင္ခဲ့သူျဖစ္၏ .... ။ ထို႕ေၾကာင့္ လူသည္ မိမိ လိုခ်င္ေသာအရာ မိမ ိရပ္တည္ႏိုင္ဖို႕ရန္အတြက္ အရာရာကို လိုခ်င္ တတ္မက္၍ ရေအာင္လည္း အားထုတ္ေလ၏။ ဤသည္မွာ ေလာက သဘာ၀တရားပင္ ျဖစ္ေပသည္ ... ။ တနည္းအားျဖင့္လည္း .... သူလို ကိုယ္လို သာမန္ေတြးႏိုင္ေသာ လူသာမန္ အေတြးမ်ိဳး ျဖစ္၏။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ... အတၱ မိမိအက်ိဳးစီးပြါး တခုတည္းအေပၚ၌သာ ရပ္တည္ေနျခင္း (သို႕) အတၱ၀ါဒ အတၱဓမၼတာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္၏ ... ။ ႏိုင္ငံေတာ္ ျပည္သူလူထု လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္ ေဆာင္ရြက္မည္ ဆိုပါက (သို႕) ေဆာင္ရြက္ေနပါသည္ ဟူေသာ ပုဂၢိဳလ္၊ ေဆာင္ရြက္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ (သို႕) လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္လိုသည့္ ေခါင္းေဆာင္ငယ္ ေခါင္းေဆာင္ ေလာင္းလွ်ာမ်ားအတြက္မူ အထက္၌ ေဖၚျပခဲ့ေသာ သူလို ကိုယ္လို သာမန္အေတြးမ်ိဳးျဖင့္ အတၱ၀ါဒ ... ၊ အတၱဓတၱာ ဟူေသာ ကိုယ္က်ိဳးစီးပြါး ... ၊ ေဆြမ်ိဳးေကာင္းစားေရး ... ၊ ကိုယ့္အုပ္စုအက်ိဳး ကိုယ့္ပါတီအက်ိဳး တခုတည္းအေပၚ အေျခခံေသာ အေတြးအေခၚမ်ိဳးျဖင့္ မရရွိႏိုင္ေပ ... ။

ႏိုင္ငံေရးဟူသည္…

လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ... ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတတ္မႈကို ေရွ႕ရႈေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္၏ ... ။ မိမိအက်ိဳးထက္ အမ်ားအက်ိဳးကို ေရွးရႈေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္၏ ... ။ တနည္း အားျဖင့္လည္း ... မိမိတို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္း ေလာကပါလ တရားမ်ား ျဖစ္ထြန္း ေပၚေပါက္ေနေအာင္ ဤတရားမ်ားျဖင့္ စည္ပင္ေနေအာင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ေဟာေျပာစည္းရံုး၍ ေဆာင္ရြက္ရေသာ ... လုပ္ငန္းမ်ိဳးျဖစ္၏ ... ။

ထိုသို႕ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ ... မိမိအက်ိဳးထက္ ေလာကအက်ိဳးကို ေရွးရႈ႕ေဆာင္ရြက္ရ၏ ... ။ မိမိတို႕ ဘ၀မ်ားကိုလည္း ေပးဆပ္ေကာင္း ေပးဆပ္ရ၏ ... ။ လုပ္သမွ်လည္း ေအာင္ျမင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ သို႕ေသာ္ ေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ေစ ... မေအာင္ျမင္သည္ျဖစ္ေစ ... မ်က္ေမွာက္ လုပ္ေဆာင္ေသာ အေျခအေနမ်ားသည္ အေျဖမဟုတ္ဘဲ မိမိ၏ ေလာကအေပၚ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေပၚ ထားရွိေသာ ေစတနာသည္သာ အဓိကက်သည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မိမိလုပ္ငန္း အထေျမာက္သည္ဟု ဆိုအပ္ပါ၏ ... ။

ဤကဲ့သို႕ေသာ လုပ္ငန္းမ်ိဳးသည္ ... အနတၱ၀ါဒီ အမ်ားအက်ိဳးကိုသာ ... ေရွးရႈ႕ေသာ လမ္းစဥ္ အနတၱပဓါန လမ္းစဥ္ဟုဆိုပါ၏ ... ။

ဤသို႕ေသာ ... လုပ္ငန္းမ်ိဳးကိုလည္း လူသာမန္ သူလို ကိုယ္လို က်င့္ႀကံ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါ၏။ ဤသို႕အားျဖင့္ အေၾကာင္းတရား အက်ိဳးတရားတို႕ အေပၚအေျခခံ၍ ေလာက၌ ေခတ္အဆက္ဆက္၌ အာဇာနည္မ်ား ေပၚထြက္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္၏ ... ။ ေနာင္လည္း ေပၚထြက္ေန အံုးမည္သာ ျဖစ္ပါ၏ ... ။

ႏိုင္ငံေရးဟုေခၚေသာ ... “ တိုင္းျပဳ ျပည္ျပဳလုပ္ငန္း” (သို႕) “ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း ... ေလာကပါလတရားမ်ား ထြန္းကားစည္ပင္သထက္ စည္ပင္ေအာင္ ေဟာေျပာစည္းရံုး ေဆာင္ရြက္ေသာ လုပ္ငန္း” (သို႕) ေလာက အက်ိဳးစီးပြါးကို ဥိးတည္ေဆာင္ရြက္ရ ေသာလုပ္ငန္း” ကို သာမန္ သူလို၊ ကိုယ္လို မည္သူမဆို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသာ္လည္း သာမန္ သူလိုကိုယ္လို အေတြးမ်ိဳးျဖင့္ ... မေဆာင္ရြက္ ႏိုင္ပါေပ ... ။

ထိုသို႕ေဆာင္ရြက္ပါက တနည္းအားျဖင့္ …
ဥပမာအားျဖင့္…
ျမန္မာ စကားပံုမ်ားလာ အဆိုအမိန္႕မ်ားမွ တခုျဖစ္ေသာ…

“ အူမေတာင့္မွ သီလေစာင့္မယ္” ဟူေသာ စကားပံုမ်ိဳးျဖင့္ ... ၄င္းကို ယံုၾကည္ လက္ခံက်င့္သံုးသူမ်ား အတြက္ေတာ့ ေလာကဆိုသည့္ ... ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း ဆိုသည့္ ... ၊ ႏိုင္ငံေရး ဆိုသည့္ ( အထက္၌ ေဖၚျပထားေသာ အဓိပၸါယ္အတိုင္းရွိေသာ လုပ္ငန္းစဥ္) ေ၀ါဟာရမ်ိဳးကိုပင္ နားလည္ သေဘာေပါက္ရန္ အလြန္ ခက္ခဲေနေပလိမ့္မည္ ... ။

ဤအေတြးမ်ိဳးျဖင့္ ... ေဆာင္ရြက္ပါက ေလာက၌ ေလာကပါလတရားမ်ား စည္ပင္ဖို႕ ေ၀းစြ တိုင္းျပည္အက်ိဳး လူ႕အဖြဲ႕ အစည္းအက်ိဳး မဆိုထားႏွင့္ မိမိအက်ိဳးစီးပြါးပင္ ပ်က္ဆီးေပလိမ့္မည္ ... ။ ေလာက၌လည္း ေလာကပါလ တရားမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသထက္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားေစလိမ့္မည္ ျဖစ္၏ ... ။ ထို႕အျပင္ ထိုလူအဖြဲ႕အစည္းသည္ ယဥ္ေက်းမႈ နိမ့္က်လွ်က္ အရိုင္းအစိုင္းမ်ားသာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္ ... ။
 Basic Political Science Part (15)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၅) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၁၂)
 ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္းတေလ်ာက္ တိုင္းျပည္အား ... ျပန္လည္ စုစည္းထူေထာင္ခဲ့ၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး (၄) ဦးရွိခဲ့ဘူးပါ၏ ... ။

၁။ အေနာ္ရထာ (ပုဂံေခတ္)
၂။ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာ၀တီေခတ္)
၃။ အေလာင္းဘုရား (ကုန္းေဘာင္ေခတ္)
၄။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ( ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ဖခင္ႀကီး)

ဤ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားသည္ လူသာမန္ေတြ ျဖစ္ေသာ္လည္း ... သာမန္သူလို ကိုယ္အေတြးမ်ိဳး ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးႏွင့္ ေလာကအတြက္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား မဟုတ္ၾကေပ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ပင္ ဤပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း၌ အထူးေလးစား တန္ဖိုးထား အပ္သူမ်ားအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္းျဖစ္၏ ... ။


ေလာက၌လူရယ္လို႕ ျဖစ္လာေသာအခါ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ေတာင္းတျခင္း (၄) မ်ိဳးရွိပါ၏ ... ။
၁. အိမ္ယာထူေထာင္လိုျခင္း။
၂. စီးပြါးပစၥည္းဥစၥာ ျပည့္စံုသထက္ ျပည့္စံုလိုျခင္း။
၃. တရားဓမၼႏွင့္အညီ ေနထိုင္လိုျခင္း။
၄. လြတ္လပ္မႈႏွင့္ ေနထိုင္လိုျခင္း။
တို႕ျဖစ္၏။

ေဖၚျပပါ အေျခအေနေလးရပ္သည္ လူတိုင္း လူတိုင္း ခံစားလိုေသာ သေဘာတရားမ်ားပင္ ျဖစ္၏ ... ။ တနည္းဆိုေသာ္ ပုထုဇဥ္ လူသားမ်ား လိုလားေသာ ေတာင့္တခ်က္မ်ားသာ ျဖစ္ပါ၏ ... ။ သူလို ငါလို သူမ်ားလည္း ေတာင့္တပါ၏ ... ။ သူလို ငါလို အဆင့္ထက္ ေက်ာ္သူမ်ားလည္း လိုလား ေတာင့္တၾကပါ၏ ... ။

သို႕ေသာ္ -သူလိုငါလို အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္ေသာသူမ်ား ေတာင့္တျခင္းသည္ ဤေတာင့္တျခင္း ေလးမ်ိဳးထက္ ေလာက အက်ိဳးစီးပြါးကို ပိုမို လိုလားေတာင့္တၾကပါ၏။ ေလာက အက်ိဳးအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း ... ၊ အမ်ား အက်ိဳးအတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း ... ၊ တနည္းအားျဖင့္ အဓမၼအေပၚ ဓမၼတရားက လႊမ္းမိုးေနမႈကို ပို၍ လိုလား ေတာင္းတၾကပါ၏။

သို႕ေသာ္ သူလိုငါလို အဆင့္ထက္ေက်ာ္လြန္ေသာ သူမ်ားေတာင့္တျခင္းသည္ ဤေတာင့္တျခင္းေလးမ်ိဳးထက္ ေလာက အက်ိဳး စီးပြါးကို ပိုမိုလိုလားေတာင့္တၾကပါ၏ ... ။ ေလာက အက်ိဳးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ... ၊ အမ်ား အက်ိဳးအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ... ၊ တနည္းအားျဖင့္ ... အဓမၼအေပၚ ဓမၼတရားက လႊမ္းမိုးေနမႈကို ပို၍ လိုလား ေတာင္းတၾကပါ၏ ... ။

ထိုသို႕ပို၍ လိုလား ေတာင္းတသည္ႏွင့္အမွ် ႀကိဳးလည္း ႀကိဳးစားၾက၏ ... ။ အားလည္း အားထုတ္၏ ... ။ ထိုသို႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ စိတ္သႏၱာန္၌ သူလိုငါလို ေတာင့္တျခင္းမ်ိဳး မရွိေတာ့ဘဲ ... ေလာကေကာင္းက်ိဳး တခုတည္း အေပၚ၌သာ လံု႔လျပဳေသာေၾကာင့္ ... တိုင္းျပည္မ်ားမွာ ေလာကပါလတရား ျဖစ္ထြန္းစည္ပင္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတတ္ၾကေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါ၏ ... ။

ဤသို႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို မ်ိဳးခ်စ္အာဇာနည္မ်ားဟု သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတိုင္း ႏိုင္ငံတိုင္း၌ ေခၚေ၀ၚ ဂုဏ္ျပဳၾကျခင္း ျဖစ္၏ ... ။ ဤသို႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ျမန္မာ့ သမိုင္း၌လည္းရွိပါ၏ ... ။ ၄င္းပုဂၢိဳလ္တို႕သည္ ေလာကအတြက္ မိမိဘ၀မ်ားကို ေပးဆပ္သူမ်ားျဖစ္၏ ... ။ ဤပုဂၢိဳလ္မ်ားကို နမူနာယူအပ္၏ ... ။ ထိုသို႕နမူနာယူ က်င့္ႀကံ ေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားသည္ သာမန္အေတြးအေခၚမ်ားရွိေသာ သူမ်ားအျမင္၌ “လူအ” “လူညံ့” ဟုျမင္ေနေပလိမ့္မည္ ... ။

အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အာဇာနည္ စိတ္သေဘာတရားကို နမူနာယူ က်င့္ႀကံအားထုတ္ေသာ သူမ်ားသည္ အခြင့္အေရး ဟူ၍လည္း မမက္ေမာ ... ၊ ရာထူး စည္းဇိမ္ဟူ၍လည္း မမက္ေမာဘဲ ေလာကသားတို႕အေပၚ၌သာ ေလာကပါလတရား ... ၊ ခ်မ္းသာျခင္းတရား ... ၊ စသည့္ ... ဓမၼတရားမ်ား လႊမ္းမိုးေရးကိုသာ လိုလားသူမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ပင္ျဖစ္၏ ... ။
 Basic Political Science Part (16)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း(၁၆)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၁၃)
ဤကမၻာ၌ ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ ... ၊ ေဒသျဖစ္ေစ ... ၊ လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ႏိုင္ငံအတြက္ လူမ်ိဳးအတြက္ အနစ္နာခံသူမ်ား ဘ၀ကိုေပးဆပ္သူမ်ား ေပါမ်ားေလေလ ထိုႏိုင္ငံ ထိုလူမ်ိဳးတို႕သည့္ ကမၻာ၌ ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံမ်ား ထိပ္တန္း လူမ်ိဳးမ်ားအျဖစ္ ရပ္တည္ႏိုင္ၾကပါ၏ ... ။ ထိပ္တန္းဟု ဆိုရာ၌ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ... ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈခ်ည္း သက္သက္ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္က်င့္တရား ... ၊ လူ႕က်င့္၀တ္သိကၡာ ေစာင့္စည္းလိုက္နာ က်င့္သံုးျခင္း အရာ၌လည္း ထိပ္တန္း အဆင့္ျမင့္မား တိုးတတ္ၾကပါ၏ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ပင္ ထိုႏိုင္ငံမ်ားသည္ ကမၻာ၌ ၀င့္ၾကြားစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါ၏ ... ။

ဥပမာအားျဖင့္ …..နယူးဇီလန္၊ ေနာ္ေ၀၊ ဆြီဒင္ …အစရွိသည္အားျဖင့္

“ျမန္မာ့ လြတ္လပ္ေရးဖခင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရွိစဥ္ ျမန္မာျပည္သည္ အာရွ၌ ႏိုင္ငံေရး အရလည္းေကာင္း ... ၊ စီးပြါးေရးအရ လည္းေကာင္း ... ၊ လူမ်ိဳး ဂုဏ္သိကၡာ ျမင့္မားေသာ အေျခအေနတရပ္ ျဖစ္ခဲ့ဘူးပါသည္ ... ။”

သို႕ေသာ္ ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ ... ၊ ေဒသျဖစ္ေစ ... ၊ လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ ... ၊ ႏိုင္ငံအတြက္ လူမ်ိဳးအတြက္ အနစ္နာခံ သူမ်ားဘ၀ကို ေပးဆပ္သူမ်ား နည္းပါးေလေလ (သို႕) ကိုယ္က်ိဳးစီးပြါး တခုတည္းကိုသာ ၾကည့္ေသာသူမ်ား ေပါမ်ားေလေလ ထိုႏိုင္ငံ ... ၊ ထိုေဒသ ... ၊ ထိုလူမ်ိဳးတို႕သည္ အဓမၼတရားမ်ား ဖံုးလႊမ္းေနၿပီး ... ၊ ဆင္းရဲျခင္းအေပါင္း .. ၊ ဒုကၡအေပါင္းႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရေပလိမ့္မည္ ... ။ ကမၻာ့အလယ္၌လည္း လူလံုးမလွ လူရာမသြင္း အႏွိမ္ခံ ဘ၀မ်ားျဖင့္သာ ျဖစ္ေနေပလိမ့္မည္ .... ။

တဖန္ တရားေတာ္လာ ဓမၼပဒ စာအုပ္ အပိုဒ္ (၉၈) ၌

ေဒသတခုသည္ ရြာျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ ... ၊ ေတာျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္ ... ၊ က်ီးကံုးျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္ ... ၊ ခ်ိဳင့္၀ွမ္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မည္ သို႕ရာတြင္ မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ သူေတာ္စင္ ... ၊ သူေတာ္ေကာင္း (သို႕) ဓမၼတရားကို လက္ကိုင္ျပဳ က်င့္သံုးေနသူမ်ား ျဖစ္ရိုးမွန္ပါက ထိုေဒသသည္ ဤကမၻာေျမေပၚတြင္ ေမြ႕ေလွ်ာ္ဖြယ္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္၏” ဟူ၍ ... ေရးသားထားပါ၏ ... ။

အထက္ပါစာပိုဒ္သည္ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအေနျဖင့္ အထူးသတိျပဳရန္ လိုအပ္ပါလိမ့္မည္ ... ။ ျမန္မာ့ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆ တရပ္အေနျဖင့္ ရႈျမင္ၾကည့္ပါက ႏိုင္ငံအက်ိဳး ... ၊ ေလာကအက်ိဳးကို ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ တနည္းအားျဖင့္ ေလာက ပါလတရားမ်ား မိမိတို႕ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြင္း ျဖစ္ထြန္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ ေဆာင္ရြက္မည့္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ... ၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား တို႕သည္လည္း ဓမၼတရားမ်ားကို လိုက္နာ က်င့္သံုးရန္ အထူး သတိတရားထားရွိဖို႕ကိုလည္း လမ္းၫႊန္ထားပါ၏ ... ။
 Basic Political Science Part (17)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၇)
ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား (၁၄)
ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ိဳး ... ၊ မိမိတို႕ ေနထိုင္ရာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတို႕အေပၚ ဒုကၡစံုက်ေရာက္ေနေသာ ကာလ ... ၊ တနည္းအားျဖင့္ အဓမၼတရားမ်ား ဖံုးလႊမ္းေနေသာ အခ်ိန္မ်ား၌ စြန္႕လႊတ္စြန္႕စား အနစ္နာခံ ေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားသည္ တိုင္းႏိုင္ငံအသီးသီးတို႕၌ ေပၚထြန္းၾကပါ၏ ... ။ ထိုသို႕ ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ိဳး လူ႕ အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ စြန္႕လႊတ္ အနစ္နာခံ ေဆာင္ရြက္ၾကေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၌လည္း (၂) မ်ိဳး ရွိပါ၏ ... ။

၁။ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ိဳး လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ ပစၥည္းဥစၥာ စြန္႕ၾကပါ၏ ... ။ ေျခလက္ အဂၤါမ်ားလည္း စြန္႕လႊတ္ၾကပါ၏ ... ။ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ထိုႏိုင္ငံ ထိုလူမ်ိဳး ထိုလူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ အဓမၼတရားအေပၚ ဓမၼတရားက ဖံုးလႊမ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကသူမ်ားပင္ ျဖစ္ေပ၏ ... ။ တနည္းအားျဖင့္ ... ေလာက၌ အဓမၼတရား မထြန္းကားေအာင္ မိမိတို႕ဘ၀ ဥစၥာပစၥည္း ... ၊ စည္းဇိမ္ေတြကို ေလာကအတြက္ စေတးေသာသူမ်ားပင္ ျဖစ္၏ ... ။ သို႕ေသာ္ မိမိတို႕၏ အနစ္နာခံမႈေၾကာင့္ အက်ိဳးတရားမ်ား ေပၚထြန္းလာေသာအခါ မိမိသည္ ရာထူး၊ စည္းဇိမ္၊ အာဏာစသည့္ အခြင့္အေရး မ်ားကိုလည္း ခံစားထိုက္သည္ဟု ခံယူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္းရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္ျဖစ္၏ ... ။

၂။ေလာက၌ အဓမၼတရားအေပၚ ဓမၼတရားမွ ဖံုးလႊမ္းေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ မိမိ၏ စြန္႕လႊတ ္အနစ္နာခံမႈမ်ား၏ ေနာက္၌ မည္သည့္ အခြင့္အေရးကိုမွ် မမက္ေမာ ... ၊ မည္သည့္ ခံစားခြင့္ကိုမွလည္း မေမွ်ာ္လင့္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ရွိပါ၏ ... ။ ထို ပုဂၢိဳလ္မ်ိဳးတို႕သည္သာ တကယ့္ အာဇာနည္ သူရဲေကာင္း အစစ္အမွန္ပင္ ျဖစ္ေပ၏ ... ။ ေလာက၌ အဓမၼအေပၚ ဓမၼတရားက လႊမ္းမိုးေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရာ၌ မိမိအတၱ အက်ိဳးပါမွ၊ ရာထူး၊ ေငြေၾကး၊ စည္းဇိမ္ရမွ (သို႕) ရသင့္သည္ဟူေသာ အယူအဆ သေဘာတရားမ်ားသည္ စစ္မွန္စြန္႕လႊတ္ျခင္း အနစ္နာခံျခင္းဟု မမည္ေပ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ဟု မဆိုအပ္ ... ၊ တနည္းအားျဖင့္ ဤသည္မွာ အတၱ၀ါဒ အတၱလမ္းစဥ္သာ ျဖစ္ေပ၏ ... ။

ဤကမၻာ၏ တိုင္းႏိုင္ငံအသီးသီး ... ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးတို႕၌ အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ရွိၾကပါ၏ ... ။ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ေလာကအတြက္ မိမိတို႕ဘ၀ကို စေတး၍ ေလာကအက်ိဳးစီးပြါး တခုတည္းအေပၚ၌သာ ေရွးရႈၾကပါ၏ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားကို သူလို ငါလို သာမန္အဆင့္ထက္ ေက်ာ္လြန္ ျမင့္ျမတ္ေသာသူ ... ၊ သူရဲေကာင္းမ်ား ... ၊ အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ တိုင္းႏိုင္ငံအသီးသီး ... ၊ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အသီးသီးတို႕၌လည္း ၄င္းႏိုင္ငံ ... ၊ ၄င္းလူမ်ိဳးတို႕ကို ကိုယ္စားျပဳေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ားအျဖစ္ တန္ဖိုးထား ကဗ်ည္းထိုး အေလးအျမတ္ ျပဳၾကျခင္းျဖစ္ပါ၏ ... ။

ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အယူအဆမ်ားအနက္ ေအာက္ေဖၚျပပါ အဆံုးအမတခုမွာ လြန္စြာမွတ္သား လိုက္နာ က်င့္သံုးဖြယ္ ျဖစ္၏ ... ။

ဗုဒၶလမ္းစဥ္အရ လူတိုင္း၌ က်င့္စဥ္အားျဖင့္ သံုးဆင့္ရွိပါ၏။

၁။ေလာကအတြက္ျဖစ္သည္။
၂။ ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ိဳးအတြက္ျဖစ္သည္။
၃။ မိမိႏွင့္ မိမိတို႕မိသားစုအတြက္ျဖစ္သည္။

မိမိႏွင့္ မိမိ မိသားစု အက်ိဳးစီးပြါးကို ေဆာင္ရြက္ရာ၌ မိမိႏိုင္ငံ ... ၊ မိမိတို႕အမ်ိဳးသားမ်ား အေရးႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေပသည္ ... ။ မိမိ “အား” ေကာင္းလွ်င္ ေကာင္းသလို ႏိုင္ငံအက်ိဳး ... ၊ အမ်ိဳးသားေရး အက်ိဳးတို႕ကို ပိုမို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ မိမိ “အား” ေကာင္းပါမွ ႏိုင္ငံ လူမ်ိဳးအတြက္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြက္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္ ... ။ ႏိုင္ငံႏွင့္လူမ်ိဳး “အား” ေကာင္းမွ ဤကမၻာေလာက အက်ိဳးအတြက္ ပိုမို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္ ျဖစ္ပါ၏ ... ။

ထို႕ေၾကာင့္ မိမိအက်ိဳးစီးပြါးကို တနည္းအားျဖင့္ မိမိကိုယ္မိမိ “အား” ေကာင္းေအာင္ ျမင့္သည္ထက ္ျမင့္မားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ မိမိႏိုင္ငံ မိမိလူမ်ိဳး မိမိတို႕လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္ ေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္ပါ၏ ... ။ တနည္းအားျဖင့္ မိမိအား ေလာကအတြက္ အသံုးခ်ရန္ ျဖစ္၏ ... ။ ဤသို႕ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါမွ ေလာက၌ လူပီသ၏ ... ။ ေလာက၌ လူျဖစ္ရက်ိဳးနပ္၏ ... ။ ထို႕ေၾကာင့္ပင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အယူအဆ၌ စံတန္ဖိုးမ်ားသည္ -

“ ငါေကာင္းစားေရးသာ ပထမ” ဟူေသာ အယူအဆမဟုတ္ဘဲ “ ေလာက ေကာင္းစားေရးသည္သာ ပထမ” ဟူေသာ စံတန္ဖိုးပင္ျဖစ္ပါ၏ ... ။ တနည္းအားျဖင့္ “အနတၱပဓါန လမ္းစဥ္” ပင္ျဖစ္ေပသည္ ... ။
 Basic Political Science Part (18)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၈) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား (၁၅)
ျမန္မာ့သမိုင္း၏ စံ

ႏိုင္ငံျဖစ္ေစ ... ၊ လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ ... ထူေထာင္ရာ၌ စည္းလံုးမႈသည္ မ်ားစြာအေရးႀကီးပါ၏ ... ။ က်မ္းဂန္မ်ား၌ စည္းလံုးမႈပံုစံ ႏွစ္မ်ိဳးရွိေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါသည္ ... ။

၁။ သမ၀ါယ သမၺႏၶ ဟုေခၚေသာ အားလံုးတသားတည္း က်ေသာ စည္းလံုးညီၫႊတ္မႈ၊ တေသြး၊ တသံ၊ တမိန္႕တည္းအေပၚ၌ တူညီေသာ စည္းလံုးညီၫႊတ္မႈ။

၂။ သံေယာဂ သမၺႏၶ ဟုေခၚေသာ အားလံုးေသာသူတို႕သည္ သူတလူ ... ၊ ငါတမင္း ... ၊ ႏိုင္ငံသားတို႕သည္ ထင္းအစည္း ေျပသကဲ့သို႕ အကြဲအကာႏွင့္ တူေသာ စည္းလံုးမႈ ဟူ၍ျဖစ္ပါ၏ ... ။

တသားတည္းျဖစ္ေသာ စည္းလံုးညီၫႊတ္မႈ (သမ၀ါယ သမၺႏၶ) ျဖစ္ေအာင္ အားထုတ္ရာတြင္ အေရးႀကီးေသာ အေျခခံအခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ ရွိ၏ ... ။

၁။ “အျမင္ခ်င္း” တူမႈ
၂။ “ အက်င့္ခ်င္း” တူမႈ တို႕ျဖစ္၏ ... ။

ေလာကအတြက္အသံုးခ်ရန္

ေလာကဓမၼတာ သေဘာအရ “လူ” ဟူသည္ မိမိဘ၀ကို တိုးတတ္သည္ထက္ တိုးတတ္ေအာင္ လွသထက္လွေအာင္ ရွိသထက္ပိုရွိေအာင္ အားထုတ္လံု ့လ ျပဳသည္ခ်ည္းျဖစ္၏ ... ။ သို႕ရာတြင္ တိုးတတ္လာေသာ ဘ၀အေျခအေနတို႕ကို အသံုးခ်ရာ၌မူ မိမိအတြက္ အသံုးခ်ျခင္းႏွင့္ ေလာကအတြက္ အသံုးခ်ျခင္း ဟူ၍ႏွစ္မ်ိဳးကြဲျပားပါ၏ ... ။

ဘ၀ကိုေလာကအတြက္ အသံုးခ်ရာ၌ ၄င္းပုဂၢိဳလ္မ်ားတို႕တြင္ ျပတ္သားေသာက်င့္စဥ္သည္ ရွိၿပီးျဖစ္၏။ ထိုက်င့္စဥ္မွာလည္း ဗုဒၶျမတ္စြာဘုရား ေဟာၾကားခဲ့ေသာ အဆံုးအမ တရားေတာ္မ်ားမွ ရေလ၏။

ထို႕ေၾကာင့္ ေရွးေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႕၏ အမ်ိဳးသားစရိုက္လကၡဏာ ... ၊ အမ်ိဳးသား ဉာဥ္ကား ရဲရင့္ျခင္းႏွင့္ ရက္ေရာ ျခင္းလကၡဏာတို႕ ျဖစ္၏ ... ။ ထိုစရိုက္ လကၡဏာ ဉာဥ္တို႕ျဖင့္ ေရွးေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႕သည္ မိမိတို႕ႏိုင္ငံ မိမိတို႕ဂုဏ္ကို ထိန္းသိမ္း ျမွင့္တင္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါ၏ ... ။

ထို ့ေၾကာင့္ ထိုေခတ္ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႕သည္..

“ စားလို၍ အလုပ္လုပ္ျခင္း မဟုတ္” ဘဲ “ အလုပ္ လုပ္လို၍ စားျခင္းသာ ျဖစ္သည္” က်မ္းဂန္က ဆိုပါ၏ ... ။

ေလာက၌ အတၱဟိတ ဟုေခၚေသာ မိမိကိုယ္က်ိဳး တခုတည္း အတြက္သာ ဆိုလွ်င္ အစြန္းတဘက္သို႕ ေရာက္ပါ၏ ... ။

ျမန္မာ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၌ မဇၥ်ိမပ႗ိပဒါလမ္းစဥ္ဟု ေျပာဆိုသံုးႏံႈးၾကပါ၏ ... ။ ၎တို႕ ေျပာဆိုေနေသာ အဓိပၸါယ္မွာလည္း “ အူမေတာင့္မွ သိလေစာင့္မည့္” ဆိုသည့္ သေဘာမ်ိဳးျဖစ္ေသာ အတၱႏွင့္ပရ မွ်တရမည္ဟု ဆိုပါ၏ ... ။ ဆိုလိုသည့္အဓိပၸါယ္မွာ ေလာကအေရး ေဆာင္ရာတြင္ ကိုယ္ (၅၀ %) သူ ( ၅၀ %) ဟူသည့္ သေဘာတရားမ်ိဳးျဖစ္၏ ... ။ သို႕ဆိုလွ်င္ မိမိအား ေလာကအတြက္ အသံုးခ်ခဲ့ၾကရာ၌ အဘယ္မွာ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႕ျခင္း ဟူေသာ သေဘာတရားရွိနည္း ... ။

ေအာက္ပါပံုမ်ားျဖင့္ စဥ္းစားၾကည့္ပါစို႕…..

မဇၥ်ိမပ႗ိပဒါလမ္းစဥ္ဆိုသည္မွာ……

အထက္စာပိုဒ္၌ ေဖၚျပခဲ့ဘူးသလို ေလာက၌ မိမိ၌ “အား” ရွိလွ်င္ ရွိသလို မိမိတို႕ ႏိုင္ငံ လူမ်ိဳး လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အတြက္ အသံုးခ်ႏိုင္ပါသည္ ... ။ မိမိ ႏိုင္ငံ လူမ်ိဳးလူ႕အဖြဲ႕အစည္း၌ “ အား” ရွိမွလည္း ကမာၻ႔အက်ိဳး ေလာက အက်ိဳး ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေပမည္ ... ။

အလွဴခံ ပုဂၢိဳလ္လာလွ်င္ မိမိ၌ တခုခုရွိမွ သူအား တခုခုေပးႏိုင္မည္ ... ၊ မိမိ၌ တခုခုတစံုတရာ မရွိခဲ့ေသာ္ ထို အလွဴခံ ပုဂၢိဳလ္အား (က န္ေတာ့ဆြမ္းပါဘုရား ဟု ဆိုသည္မွလြဲ၍) တစံုတရာ တခုခု ေပးႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ ... ။

ထို႕ေၾကာင့္ အရင္ဦးစြာ မိမိ၌ တစံုတရာ တခုခုရွိေအာင္ ပထမ ေဆာင္ရြက္ရပါ၏ ... ။ ထို ့ေနာက္ မိမိ၌ တစံုတရာ တခုခု ရွိလာေသာအခါ ၎တို႕ကို ေလာကအတြက္ ျပန္လည္အသံုးခ် ေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္၏ ... ။ ထိုသေဘာတရားသည္ ပရဟိတျဖစ္၏ ... ။

ဤသေဘာတရားအရ အရင္ဆံုး မိမိကိုယ္ကို မိမိ အားရွိေအာင္ အရင္ တည္ေဆာက္ရန္ လိုေပ၏ ... ။ သို႕ေသာ္ အားရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ၎အားေတြျဖင့္ မိမိဘ၀ကို ေလာကအတြက္ ျပန္လည္ အသံုးခ်ျခင္း လုပ္ငန္းကို မဇၥ်ိမပ႗ိပဒါ လမ္းစဥ္ဟု ေခၚပါ၏ ... ။

မဇၥ်ိမပ႗ိပဒါ လမ္းစဥ္ သေဘာတရားအေပၚ ျပန္လည္သံုးသပ္ၾကည္ၾကပါစို႕…..

ေလာက၌ အတၱဟိတ ကိုယ္က်ိဳး စီးပြါးခ်ည္းသက္သက္ လုပ္သူဟူသမွ်သည္ မိမိအတြက္ခ်ည္း တကိုယ္ေကာင္ းစိတ္ထားျဖင့္ လုပ္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး မိမိကိုယ္က်ိဳး စီပြါးကိုမွ်ပင္ ထူေထာင္၍ မရေပ ... ။ ထူေထာင္ရသည ္ဆိုပါလွ်င္လည္း အထင္အားျဖင့္ ထူေထာင္ ေနျခင္းသာျဖစ္ပါ၏ ... ။

“ အမွန္” အားျဖင့္ ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ိဳး လူ ့အဖြဲ႕အစည္းအက်ိဳး ေလာကအက်ိဳးကို ျပဳႏိုင္သထက္ ျပဳႏိုင္မွသာ (သို႕) မိမိဘ၀ကို ကိုးကြယ္ျခင္းမဟုတ္ဘဲ မိမိဘ၀အား ေလာကအတြက္ ေပးဆပ္ႏိုင္မွသာလွ်င္ မိမိအက်ိဳးစီးပြါးကို ထူေထာင္ႏိုင္၏ ... ။ ဤအျမင္ႏွင့္ ဤအက်င့္သည္ ဗုဒၶအဆံုးအမမွ လာေသာ၊ ဘုရားေလာင္းဘ၀ ျဖစ္စဥ္မွလာေသာ အျမင္ႏွင့္က်င့္စဥ္သာျဖစ္ပါ၏ ... ။

ဤအျမင္ႏွင့္ ဤအက်င့္အား ျမန္မာႏိုင္ငံသားတို႕၏ သႏၱာန္၌ အျမစ္တြယ္ေစရန္ ဗုဒၶအဆံုးအမ စာေပမ်ား၌လည္းေကာင္း ... ၊ ပုဂံေခတ္ ရွင္အရဟံ ... ၊ အေနာ္ရထာ မင္းတရားတို႕သည္ လည္းေကာင္း ... ၊ ဘုရင့္ေနာင္၊ အေလာင္းဘုရား တို႕သည္ လည္းေကာင္း၊ အမ်ိဳးသား ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ လည္းေကာင္း ... ၊ သမၼတႀကီး ေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္၊ သမၼတႀကီး အီဗရာဟန္လင္ကြန္း တို႕သည္ လည္းေကာင္း...၊ အိႏၵိယ အမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ႀကီး မဟတၱမဂႏၶီ ... ၊ ႏိုဘယ္လ္ဆုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ တို႕သည္လည္း ေကာင္း ... ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အသက္စြန္႕ခဲ့ၾကသူ ...၊ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႕ အသက္ရွင္ က်န္ရစ္သူမ်ားသည္ လည္းေကာင္း ... ၊ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျပည္သူလူထုအတြက္ ေလာကအတြက္ မိမိတို႕ဘ၀မ်ားကို ေပးဆပ္ခဲ့ၾကေသာ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားသည္ လည္းေကာင္း ေတြ႕ရမည္ ျဖစ္ပါ၏ ... ။ မိမိက ၾကည့္တတ္ရန္သာ လိုေပ၏။

အထက္၌ ေဖၚျပခဲ့ေသာ သေဘာတရားမ်ားသည္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အယူအဆ၏ အေျခခံရမည့္ သေဘာတရားမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း ... ၊ လူငယ္ လူရြယ္မ်ားအတြက္ လမ္းၫႊန္အျဖစ္ လည္းေကာင္း ... ၊ ဗုဒၶတရားေတာ္လာ အဆံုးအမမ်ားအျဖစ္ လည္းေကာင္း ... ၊ ဘ၀ႏွင့္ ဆိုင္ေသာ အသိတရား၊ သတိတရား၊ ျမင့္ျမတ္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တို႕၏ စံတန္ဖိုးမ်ားအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ အတုယူဖြယ္၊ မွတ္သားဖြယ္၊ လက္ေတြ႕ လိုက္နာ က်င့္သံုးအပ္ေသာ အေၾကာင္းတရားမ်ားအျဖစ္ ေလ့လာ ေရးသားအပ္ျခင္းျဖစ္ပါ၏ ... ။

(က်မ္းကိုး - ဆရာႀကီးဦးေရႊေအာင္ ေရးသားစီရင္ေသာ “ဗုဒၶ” အႏိႈင္းမဲ့ေက်းဇူးရွင္)
 Basic Political Science Part (19)
အေျခခံႏုိင္ငံေရးသိပၸံ အပုိင္း (၁၉) ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚႏွင့္ သေဘာသဘာ၀မ်ား အပိုင္း (၁၆)
ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္

ပုဂံကို သမုဒၵရာဇ္မင္းမွ ၁၀၇ - ၁၅၂ အတြင္း တည္ေထာင္ခဲ့သည္ဟု ေလ့လာ ေတြ႕ရွိရပါသည္။ အဂၤလိပ္ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္ကို ၄၀၀ မွစတင္၍ ၁၆၀၃ ၌ စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စနစ္ကို စတင္ က်င့္သံုးခဲ့ပါ၏။ ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ကို အေနာ္ရထာမွ ၁၀၄၄ - ၁၀၇၇ ၌ စုစည္းတည္ေထာင္ပါသည္။
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ျမန္မာတို႕ ႏိုင္ငံထူေထာင္သည့္အခ်ိန္သည္ အဂၤလိပ္ထက္ေစာပါေသးသည္။ ပုဂံေစတီပုထိုးမ်ားႏွင့္ အဂၤလန္မွ အထင္ကရ သမိုင္း၀င္ အေဆာက္အဦးတို႔မွာ တစ္ေခတ္တည္း တည္ေဆာက္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ပုဂံကေတာင္ ပို၍ေစာလွ်င္ ေစာႏိုင္ပါေသးသည္။ စိန္႕ေပါလ္ ဘုရားေက်ာင္းႏွင့္ ပုဂံအာနႏၵာဘုရားတို႕မွာ မေရွးမေႏွာင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါသည္။
တတိယျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ ကာလအတြင္း၌ ျမန္မာတို႕ ေလာကဓါတ္ပညာရပ္ပိုင္းတြင္ မ်ားစြာေခတ္ေနာက္ က်က်န္ခဲ့ေပၿပီ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ နယူတန္အေၾကာင္း ျမန္မာတို႕ သိသည္မွာ အလြန္ေနာက္က်ေနခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါ၏။

၂၀၀၇ ခုႏွစ္ထုတ္ အေတြးအျမင္စာေစာင္၌ စာေရးသူ ဆရာ ဘိုးလိႈင္၏ “စတီဖင္ေဟာ့ကင္းအက္ေဆးမ်ား” ဟူေသာေဆာင္းပါး ၌ အေၾကာင္းအရာတခုသည္ အထူးသတိျပဳစရာဆင္ျခင္စရာ၊ ျပန္လည္သံုးသပ္ဆန္းစစ္စရာ အျဖစ္ေလ့လာေတြ႕ရွိပါသည္။

၁။ ၁၈၂၄ တြင္ မိုက္ကယ္ဖါရာေဒးသည္ လွ်ပ္စစ္ပညာရွင္ႀကီးအျဖစ္ ထင္ေပၚေနခ်ိန္၌ ျမန္မာျပည္၌ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာပထမစစ္ျဖစ္ ပြါးလွ်က္ရွိၿပီး ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံအား အဂၤလိပ္တိုက သိမ္းပိုက္လိုက္ခ်ိန္ျဖစ္၏။ ျမန္မာတို႕ လွ်ပ္စစ္အေၾကာင္း ထိုအခ်ိန္က မသိ ေသးေပ။ မၾကားဘူးေသးေခ်။
၂။ အက္ဒီဆင္က လွ်ပ္စစ္ဓါတ္အား၊ လွ်ပ္စစ္မီးသီးတီထြင္ၿပီး တယ္လီဖုန္းကို ေကာင္းသည္ထက္ ေကာင္း ေအာင္ စမ္းသပ္ေနခ်ိန္ ျမန္မာတို႕၏ သိပၸံပညာကို ဦးေဆာင္မည့္ ေယာမင္းႀကီး ဦးဘိုးလိႈင္မွ အရာက်ေန ခ်ိန္ျဖစ္ေနျပန္ပါသည္။ J. J. Thomson တို႕လူသိုက္ လွ်ပ္စစ္မီးေခ်ာင္းႏွင့္ စမ္းသပ္မႈေတြလုပ္ၿပီး အီလက္ထရြန္ကို ရွာေဖြေတြ႕႐ွိေသာအခ်ိန္တြင္ ျမန္မာတို႕ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သို႕ လံုးလံုးက်ေရာက္သြားၿပီျဖစ္သည္။
၃။ တဖန္ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္၀န္းက်င္၌ ျမန္မာမ်ိဳးခ်စ္တို႕၏ နယ္ခ်ဲ႕ကိုျပန္လည္တိုက္ခိုက္ေတာ္လွန္မႈမ်ား ခ်ဳပ္ၿငိမ္းစျပဳေနခ်ိန္၌ ဂ်ာမဏီမွ မက္စ္ပလန္႕၏ ကြမ္တန္သီအိုရီေပၚေပါက္ေသာ ၂၀ ရာစုအစ ႏွစ္သစ္ ျမန္မာတို႕ ေခါင္းမေထာင္ႏိုင္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ကာလေတြျဖစ္ ေနျပန္ပါ သည္။

၄။ ၁၉၀၅ ခုႏွစ္ အိုင္စတိုင္း၏ အလင္းႏွင့္ လွ်ပ္စစ္ သဘာ၀ကိုျပေသာ သီအိုရီႏွင့္ ရီေလတစ္ဗတီသီအိုရီ ေပၚေပါက္ခဲ့ပါသည္။ ထိုကာလအေတာအတြင္း မႏၱေလးၿမိဳ႕၌ “ ကမၻာႀကီး ျပားသည္ / လံုးသည္” စကားစစ္ထိုးပြဲက်င္းပခဲ့ၿပီး ျမန္မာဘုရင္ေခတ္မွ ျမန္မာ၀န္ႀကီးေဟာင္း၊ မင္းႀကီးေဟာင္းတို႕ နားေထာင္ခဲ့ေၾကာင္း ဖတ္ခဲ့ရဘူးပါသည္။ ထိုပြဲ၌ ကမာၻ “ ျပားသည္” ဘက္ကို ဒိုင္က အႏိုင္ေပးလိုက္သည္ဟု ဆိုပါသည္။
၅။ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ အဂ္လိပ္မွက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္သည့္ အေၾကာင္းဖတ္ရေလတိုင္း အဂၤလိပ္က စစ္လက္နက္ပစၥည္း သာလြန္ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာတို ့က ရံႈးနိမ့္ခဲ့ရေၾကာင္း ေရးထားတာဖတ္ခဲ့ရပါသည္။
ျမန္မာတို႕သည္ သတၱိ ဗ်တၱိအရာ၌လည္း ေခသူမဟုတ္ပါ၊ စစ္ပညာအရာမွာလည္း မညံပါ။ သို႕ အဘယ့္ေၾကာင့္ ျမန္မာတို႕စစ္ လက္နက္သည္ ေနာက္က်က်န္ခဲ့ပါသနည္း။ ဤအေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ သမိုင္း၌ ခိုင္မာေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ အေထာက္အထား မေတြ႕ရေသးပါ။

ေဖၚျပပါအခ်က္အလက္မ်ားသည္ တေခတ္တခါက ျမန္မာတို႕၏ အေျခအေနမ်ားကို ထင္ဟက္ေဖၚၫႊန္းလွ်က္ရွိေၾကာင္း ေတြ႕ရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤႏိုင္ငံေရး သိပၸံေလ့လာေရးစာတမ္းသည္ ျမန္မာတို႕၏ ေခတ္အဆက္ဆက္အေျခအေနမ်ားတို႕၏ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနမ်ားကို ျပန္လည္ေလ့လာဆန္းစစ္ သုေတသနျပဳျခင္းမွာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေျခအေနမ်ားသည္ မည္သည့္အက်ိဳးဆက္မွ ဆင္းသက္ခဲ့သနည္း၊ မည္သည့္အတိုင္းအတာထိ သက္ေရာက္ခဲ့သနည္း ဆိုသည့္ကို ေလ့လာ တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေလ့လာသူ စာဖက္ပရိသက္အေပါင္းသည္ ဤစာမ်က္ႏွာမ်ား၏ ေနာက္ကြယ္၌ရွိေသာ အေၾကာင္းရင္း မ်ားကို ေတြ႕ျမင္ႏိုင္လိမ့္မည္ဟု စဥ္းစားႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆပါ၏။

ဤေလ့လာေရးစာတမ္း၌ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ား၏ စံတန္ဖိုးမ်ားအား ေဖၚျပခဲ့ပါၿပီ။ ေလ့လာသူမ်ားအေနျဖင့္ သင့္ေတာ္ရာ ရႈေထာင့္မ်ားမွ ျပန္လည္သံုးသပ္၍ လိုအပ္သည္ကိုယူ၊ မလိုအပ္သည္မ်ားကို ဖယ္႐ွားကာ ျမန္မာ့လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ စံတန္ဖိုးမ်ားအား ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း၍ အနာဂတ္တိုင္းျပည္ႀကီးကို ဦးေဆာင္ႏိုင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ၾကပါေစဟု ဆုေတာင္းရင္း ပထမပိုင္း ေလ့လာမႈမ်ားအား ဤေနရာ၌ အဆံုးသပ္မည္ျဖစ္ပါသည္။

  Copy link: http://www.hrdpb.org